Etykiety

sobota, 14 stycznia 2023

"Elity" władzy komunistycznej w Opatówku. 7 marca 1945. Cz.1.

 autor: Dominika Pawlikowska

    Stalin żywił głęboką niechęć do Polski, sięgającą jeszcze wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku, w której poniósł porażkę. Ponadto, ideologia komunistyczna zakładała walkę z "burżuazyjną" inteligencją i elitami, które były postrzegane jako wrogie klasowo. Polska inteligencja, z jej tradycjami patriotycznymi i często antykomunistycznymi, idealnie wpisywała się w ten obraz wroga. Inteligencja była szczególnym celem ze względu na jej potencjalny wpływ na naród i jej rolę w podtrzymywaniu polskiej tożsamości narodowej.

   Po wojnie wielu przedstawicieli przedwojennej inteligencji było prześladowanych, aresztowanych, więzionych, a nawet mordowanych przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa. Inwigilacja była powszechna, a wszelkie przejawy niezależności myśli i działania były tłumione.  Inteligencja była zmuszana do podporządkowania się doktrynie marksistowsko-leninowskiej.

   Reżim komunistyczny promował awans społeczny osób pochodzenia robotniczego i chłopskiego do warstwy inteligencji. Miało to na celu stworzenie nowej elity intelektualnej, lojalnej wobec władzy. 

  Do rad narodowych w Polsce w 1945 roku wybierano przede wszystkim osoby lojalne wobec komunistycznej władzy i aktywnie uczestniczące w jej umacnianiu. Choć formalnie w skład rad wchodzili przedstawiciele różnych środowisk, ich wybór był silnie kontrolowany przez PPR i PKWN, a później Rząd Tymczasowy, z pominięciem realnej woli społeczeństwa. Był to element budowania systemu władzy opartego na dominacji komunistów i ich sowieckich protektorów. Realny wpływ społeczeństwa na wybór radnych był minimalny. Wybory nie były wolne, a atmosfera strachu i represji ograniczała możliwość wyrażania niezależnych opinii.  Osoby o poglądach niepodległościowych, związane z przedwojennymi partiami opozycyjnymi (z wyjątkiem tych, które zgodziły się na współpracę), były marginalizowane lub wprost eliminowane z procesu wyborczego.

Pierwsza władza Opatówka. 1945.

W dniu 7 marca 1945 roku w Opatówku, powiatu kaliskiego, odbyło się drugie zebranie Delegatów do Rady Gminnej Narodowej w sprawie wyborów Zarządu Gminy  i Delegata do Rady Powiatowej w Kaliszu. Na ogólną ilość członków Rady 50, przybyło 30.

Rada narodowa była podstawowym organem samorządu w PRL wzorowanym na sowieckich radach. Zgodnie z Konstytucją z 1952 roku w pierwotnym brzmieniu były wybieralnymi na 3 lata organami w gminach, miastach, dzielnicach większych miast, powiatach i województwach. Rady narodowe poszczególnych szczebli wybierały swoje prezydia i były zależne od rad wyższego szczebla. Stanowiły fasadowy twór mający stwarzać pozory demokracji. W rzeczywistości ich zadaniem było realizowanie polityki rządu, która była całkowicie zależna od PZPRDo zadań RN należało: uchwalanie terenowych planów i budżetów gospodarczych, kontrola uchwał Rad niższego szczebla, utrzymanie porządku publicznego, współdziałanie w umacnianiu obronności i bezpieczeństwa państwa. Nad wszystkim w Opatówku czuwał radziecki komisarz, bez którego nie zapadała żadna decyzja, podejmował decyzje osobowe i inwentaryzował cały majątek każdej firmy w Opatówku (część wysyłając do ZSRR), o tym tutaj: Wirtualne Muzeum. Historia w sepii. : Inwentaryzacja powojenna młyna poniemieckiego w Opatówku, własność: Johan Spiess

7 marca 1945 przewodniczący Rady, tymczasowy komisaryczny wójt gminy Opatówek Feliks Dziubiński (ur. 19.11.1885 w Brzezinach) zam. Poniatowskiego 7, wybrany na podstawie nominacji Starosty Powiatowego w Kaliszu dn. 1 lutego 1945, zatwierdzonej przez wojennego komendanta na powiat kaliski Mitina,  otworzył posiedzenie z następującym porządkiem obrad:

1) Wybór Zarządu Gminy

2) Wybór Delegata do Rady Powiatowej. Wybór Zarządu odbył się tajnie ( kartkami). Wydaje się, że najważniejszym kryterium było brak jakiegokolwiek wykształcenia, poza elementarnym ( 4 klasy szkoły powszechnej) oraz wiadomy światopogląd.  Komuniści a inteligenci - TEKSTY - Przystanek Historia.

Wybrano na wójta Gawła Franciszka lat 49 Polaka - rolnika ze wsi Szulec, wyksztalcenie elementarne (18 głosami). Na Podwójciego Chołysa Jana lat 51 - Polaka - Rolnika wsi Tłokinia Mała, wykształcenie elementarne (16 glosami). Na członków Zarządu: 

Raszewskiego Józefa lat 41 Polaka - rolnika - ze wsi Tłokinia Nowa, wyksztalcenie 4 kl. gimnazjum, kursy dokształcające w Liskowie, od 1940 - 45 r. pracował w majątku ziemskim w Winiarach jako inspektor (19 glosami),
Witczaka Stanisława lat 53 - Polaka, rolnika ze wsi Cienia I, wykształcenie elementarne (17 glosami),
Dziubińskiego Feliksa lat 59 - Polaka - mistrza szewskiego z Opatówka, wyksztalcenie elementarne (15 głosami).

Do Rady Powiatowej w Kaliszu wybrano: Trzęsowskiego Stanisława lat 61 Polaka - rolnika ze wsi Tłokinia Wielka, wyksztalcenie elementarne (25 głosami)

Jednocześnie zawiadomiono Delegata do Rady Powiatowej, ze zebranie zostało wyznaczone na dzień 10 marca 1945 roku na godz. 11 w gmachu starostwa Powiatowego w Kaliszu.

Przewodniczący: Feliks Dziubiński

W dniu 7 marca 1945 roku we wsi Opatówek odbyło się zebranie delegatów Rady Gminnej Narodowej w sprawie ukonstytuowania się Rady. Na ogólną liczbę członków Rady 26 przybyło 26, a mianowicie:
reprezentantów gromad -16
od Stronnictw Politycznych -5
od Kółek Rolniczych - 1
od Kół Gospodyń Wiejskich -0
od Kół Młodzieży- 2
od organizacji zawodowych - 1
od Straży Pożarnych - 1

Zebranie zagaił pełniący obowiązki wójta Dziubiński Feliks.
Na przewodniczącego zebrania powołano Feliksa Dziubińskiego.
Na protokolanta Stanisława Glapę, sekretarza gminy. W głosowaniu jawnym zwykłą większością głosów zostali wybrani:
 
Na przewodniczącego Rady obywatel Feliks Dziubiński, lat 59, Polak, Opatówek.
Na wiceprzewodniczącego obywatel Stanisław Trzęsowski, lat 61, bezpartyjny, Polak, Tłokinia Wielka.
Na członków prezydium: obywatel Marian Łyszczak, lat 33, robotnik, Polak, Opatówek; Stanisław Salamon, lat 41, bezpartyjny, przed wojną należał do Związku Rezerwistów i Związku Strzeleckiego, Polak, do wojny pracował w Fabrycy Pluszu i Aksamitu w Kaliszu, w czasie II wojny w młynie motorowym w Opatówku, zam. Opatówek i obywatel Jan Mikołajczyk lat 41, Polak, Opatówek.

Następnie prezydium rady dokooptowało na członków rady (i tu pojawiają się dwa nazwiska przedstawicieli inteligencji)

-od inteligencji Stanisław Glapa, lat 34, Polak, Opatówek.
-od nauczycieli Emilia Tatarczanowa, ur. 16.02.1896 w Tarnopolu, lat 49, ukończone Seminarium Nauczycielskie w Krzemieńcu, przed wojną należała do Stronnictwa Ludowego i "Wici", teraz PPR, Polka, Opatówek.
-od spółdzielni Stefan Karolak, lat 37, Polak, Opatówek.
-od społeczeństwa Feliks Dziubiński, lat 59, Polak, Opatówek.

Delegaci od stronnictw politycznych:

Od Polskiej Partii Robotniczej: Marian Łyszczak, lat 33, Polak, robotnik, Opatówek, wykształcenie elementarne; Józef Szymczak, lat 57, Polak, cieśla/stolarz w majątku Opatówek, wykształcenie elementarne.
Od Stronnictwa Ludowego: Antoni Szymczak, lat 65, Polak, cieśla, Tłokinia wielka, wykształcenie elementarne, Wincenty Stobienia, lat 34, Polak, rolnik, Szulec, wykształcenie powszechne.
Od Polskiej Partii Socjalistycznej: Mieczysław Kuczak, lat 55, Polak, robotnik rolny, Opatówek, wykształcenie elementarne.
Delegat od Kółek Rolniczych: Jan Antoniak, lat 41, Polak, robotnik rolny, Opatówek, wykształcenie elementarne.
Delegat Związku Walki Młodych: Stanisław Kocemba, lat 32, Polak, przed wojną jako tokarz w firmie "Ritter" w Opatówku, zam. Opatówek, wykształcenie powszechne.
Delegat od Związku Młodej Wsi: Wiktor Wdowczyk lat 26, Polak, do 1939 rolnik, od 1945 milicjant, Tłokinia Mała, wykształcenie powszechne.
Delegat Straży Pożarnych: Kazimierz Kowalkiewicz, lat 40, Polak, ukończył Seminarium Nauczycielskie w 1928, od 1 maja 45 w PPR, nauczyciel w Kuczowoli, zam. Opatówek, wykształcenie średnie.
Delegat organizacji zawodowych: Piotr Stolarczyk, lat 43, Polak, do wojny robotnik w cegielni w Opatówku, w czasie wojny zakłady wojskowe, zam. Opatówek, wykształcenie elementarne.

Posty powiązane:


Inwentaryzacja powojenna młyna poniemieckiego w Opatówku, własność: Johan Spiess

Postanowienia aktywu gminnego w Opatówku z okazji II Światowego Kongresu Obrońców Pokoju 16.11.1950

Na podst. APK, Akta gminy Opatówek, Sprawy osobowe członków organów gminy, 1945-49

"Elity" władzy komunistycznej w Opatówku.  7 marca 1945.
APK, Akta Gminy Opatówek, Sygn. 11/45/0

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.