Stanisław Wiewiórkowski 14.05.1883-26.01.1941. Historia w sepii. Jak to się zaczęło?

autor: Dominika Pawlikowska

Z rodzinnych źródeł wiem, ze przodkowie najstarszego utrwalonego na zdjęciu Wiewiórkowskiego - mojego pradziadka Stanisława wywodzili się spod Warszawy, z mazowieckiego.

W tej chwili najwięcej osób o nazwisku Wiewiórkowski zamieszkuje Maków Mazowiecki ( 20 osób) a w samej Warszawie jest ich 8, czyli faktycznie to się potwierdza.

Wiewiórkowscy. Stanisław w górnym rzędzie w środku, Teodor siedzi pierwszy z prawej

Rodzinna fama głosi, że rodzeństwo Wiewiórkowskich (na zdjęciu) opuściło rodzinne strony i wyruszyło "za chlebem".

Dwóch braci: mój  pradziadek Stanisław ur. w 1883 roku ( na zdjęciu stoi w górnym rzędzie w środku) oraz jego brat Teodor ( ur.1874) osiadło w Opatówku. Teodor Wiewiórkowski zmarł w 1933 r. w wieku 63 l. (ur. we wsi Garłów par. Cieksyn, pow. płoński, woj. warszawskie s. Macieja i Katarzyny z Milewskich, żona Bronisława z Wierszyniów) Arch. Państwowe w Warszawie Oddz. w Mławie

W 1907 roku Stanisław Wiewiórkowski poślubił Leokadię.

Z aktu ślubu: Działo się 03. 11. 1907. Świadkowie Teodor Wiewiórkowski, l. 33 i Aleksander Linke, l. 28, obaj z Opatówka. Ślub Stanisława Wiewiórkowskiego, kawalera l. 24 ur. we wsi Cieksyn, pow. płoński, gub. warszawska, syn Macieja (zm.1887 r. akt 68/Cieksyn) i Katarzyny z Milewskich, robotników z Opatówka, z Leokadią Sową, panną l. 22, córką nieżyjącego Łukasza i jego małżonki Marianny z Muszyńskich, rolniczki. Ślubu udzielił ks. Adam Marczewski.

Pozostała czwórka rodzeństwa Wiewiórkowskich wsiadła na statek do Stanów Zjednoczonych i udała się do Detroit. Jeszcze w latach 60-70- tych utrzymywali ze sobą kontakt, ale później urwał się.

Dlaczego właśnie dwaj bracia Teodor i Stanisław przybyli do Opatówka, małej miejscowości leżącej ok. 12 km od najstarszego miasta w Polsce Kalisza? Mogła stąd pochodzić ich matka Katarzyna z Milewskich. Czyli przyjechali w rodzinne strony matki, do dziadków. Nazwisko Milewski z Opatówka wymienione jest w: 

https://napoleon.org.pl/index.php/slowniki-tematyczne/szwolezerowie-garde-imperiale-1-er-regiment-de-chevau-legers/516-szwolezerowie-garde-imperiale-1-er-regiment-de-chevau-legers-1-er-volume-nr-1-500-1807-1812

I fragment z tego opracowania odnośnie Milewskiego z Opatówka: 193. MILEWSKI Michał, ur. 1784 w Opatówku, woj. kal., s. Grzegorza i Heleny Piechocińskiej, 20.5.07 szwol. 6 komp., odbył kampanie 1808-10, [Medina de Rio Seco, Somosierra, Wagram], zwolniony 11.3.11 z pensją 150 fr., odjechał do Opatówka.

Ze zdjęć zrobionych już w Opatówku można wnioskować że Stanisław przybył tu krótko po 1900 roku. Po założeniu rodziny chyba jakoś mu się wiodło, bo inwestował w dzieci, w naukę, między innymi mojego dziadka, który został później ostatnim przedwojennym naczelnikiem poczty w Opatówku.

Stanisław Wiewiórkowski 14.05.1883-26.01.194,
syn Macieja i Katarzyny z domu Milewskiej

Stanisław poślubił Leokadię, miejscową pannę z domu Sowa. Leokadia ( o prababci Leokadii piszę tutaj ) urodziła mu sześcioro dzieci: Stanisława, Helenę, Zygmunta, Mariana (mój dziadek), Jana, Zofię.

Stanisław aktywnie uczestniczył w życiu miasteczka.

Dom, w którym mieszkali moi pradziadkowie Wiewiórkowscy znajdował się przy dzisiejszej ulicy Kaliskiej /przed wojną - Starokaliskiej/, a ściślej u zbiegu Kaliskiej i Św. Jana, na wprost dzisiejszej pasmanterii. Pradziadek Stanisław (1883-1941), podobnie jak jego starszy brat Teodor, był budowniczym, a także kimś w rodzaju rzeczoznawcy budowlanego, jego podpis widnieje na dokumencie szacującym wartość kamienicy Ordzińskiego w Opatówku. Stanisławowi udzieliła się idea zakładania sklepów spółdzielczych forsowana przez księdza Blizińskiego w Liskowie i założył podobny w Opatówku. Niemcy zaraz odebrali mu sklep. Rodzina została bez środków do życia i bez domu. Zdjęcie poniżej przedstawia Plac Wolności w Opatówku, miejsce przylegające do domu Gillerów, obok którego Niemcy wyburzą w czasie II wojny widoczne na zdjęciu budynki i zaplanują ulicę Kaliską.

W głębi stał dom moich pradziadków.

Plac Wolności w Opatówku, miejsce przylegające do domu Gillerów, obok którego Niemcy wyburzą w czasie II wojny widoczne na zdjęciu budynki i zaplanują ulicę Kaliską. W głębi stał dom pradziadków Wiewiórkowskich.

Dalszy ciąg tej historii o domu i przebudowie Opatówka przez Niemców w czasie wojny tutaj: Dom, którego nie ma. Opatówek.

Stanisław bardzo dbał o wyksztalcenie i wychowanie swoich dzieci. Trzej synowie zostali urzędnikami. Zięć Stanisława, mąż jego córki Heleny był sekretarzem gminy Lisków w okresie przedwojennym. Post o tym tutaj: Ks. Bliziński i liskowianie. Sekretarz gminy Lisków Zygmunt Gadzinowski. 1939.

Stanisław Wiewiórkowski w jasnym garniturze siedzi za ks. Kwiatkowskim.
Na zdjęciu są jeszcze synowie Stanisława: Jan i Stanisław.

Inteligencja Liskowa wraz z księdzem Blizińskim znalazła się na liście Polaków przeznaczonych do eksterminacji. Zygmunt Gadzinowski został aresztowany 15.04.1940 roku przez gestapo i osadzony w Mauthausen-Gusen. Zamordowany 29.10.20141 w wieku 32 lat.

Zygmunt Gadzinowski był wybitnym patriotą, niestety zapłacili za to zbyt wysoka cenę. Działania księdza i otaczających go współpracowników, rozmach, wizyty prezydenta, zbiórka na obronność kraju, zwróciły uwagę lokalnych folksdojczów.

Na zdjęciu pradziad Stanisław z mieszkańcami Opatówka oraz właścicielami majątku
Schloesserami i Wuenschami, rączka któregoś z dzieci dorysowała nad jego głową strzałkę

Co Stanisław robił w młodości? Tego dowiedziałam się z zachowanego w Centralnym Archiwum Wojskowym Wojskowego Biura Historycznego wniosku o Medal Niepodległości Post na ten temat: Zachowany wniosek o Medal Niepodległości Stanisława Wiewiórkowskiego - ciekawe źródło wiedzy o Opatówku.

Akt zgonu Stanisława Wiewiórkowskiego 14.05.1883-26.01.1941

O synu Stanisława, moim dziadku Marianie, jego młodości i przynależności do "Sokoła" tutaj,  o pracy na poczcie w Opatówku piszę w innym poście. Natomiast tutaj post o dziadku umieszczony dzięki staraniom Klubu Byłych Więźniów Politycznych Obozów Koncentracyjnych, umieszczony w Muzeum Mauthausen Gusen.

Statystyka: Liczby do nazwiska 'Wiewiórkowski':

W Polsce są 63 osoby o nazwisku Wiewiórkowski.

Zamieszkują oni w 18 różnych powiatach i miastach. Najwięcej zameldowanych jest w Maków Mazowiecki, a dokładnie 20.
Dalsze powiaty/miasta ze szczególnie dużą liczbą osób o tym nazwisku Warszawa (8), Szczytno (5), Olsztyn (5), Kętrzyn (4), Ciechanów (2), Płock (2), Kalisz (2), Pruszcz Gdański (2) i m. Słupsk z liczbą wpisów 2.
Znalazłam ciekawostkę odnośnie nazwiska Wiewiórkowski. Na początku myślałam, ze to po prosty zbieżność nazwisk, ale później czytam i oczom nie wierze ! CO ZA ZBIEG OKOLICZNOŚCI! Zachował się podpis dziadka Mariana, który jako 16 letni chłopak, uczeń Szkoły Handlowej w Kaliszu, złożył wraz z innymi uczniami swój podpis w Polish Declarations of Admiration and Friendship for the United States.

Tak drogi mi podpis, złożony ręką dziadka, którego nie miałam nigdy poznać.
Marian ( ur.1910) został urzędnikiem i powołano go na stanowisko naczelnika poczty w Opatówku, zdążył się ożenić i mieć dwoje dzieci. Jednak w 1940 r. został aresztowany przez gestapo w wieku zaledwie 31 lat. Znalazł się na liście osób, które w okresie międzywojennym bardzo aktywnie działały w licznych organizacjach społecznych i kulturalnych. Dziadek nie powrócił z obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen, został zamęczony w kamieniołomach.

Podpis lepiej jest widoczny pod tym adresem. 13 (ze 111) zeskanowanych tomów jest udostępnione w internecie: [url]http://international.loc.gov/intldl/pldechtml/pldeccap.html[/url] 

Nazwisko Wiewiórkowski występuje w spisie nazwisk wspólnoty herbowej Szreniawa. Tutaj. 

I tu klik. A także wśród herbownych Grzymała. Tutaj.   

Herbarz Wołyński /Towarzystwo „Pro Archivo”, Kraków/wymienia nazwisko Wiewiórkowski 1839-1863 na liście nazwisk wylegitymowanej szlachty ze Spisu szlachty guberni podolskiej (były dwie edycje). Dane o tej szlachcie można znaleźć szczegółowo w Kamiencu Podolskim i w St. Petersburgu.

Posty powiązane:

• Zachowany wniosek o Medal Niepodległości Stanisława Wiewiórkowskiego - ciekawe źródło wiedzy o Opatówku
• Dom, którego nie ma. Opatówek.
•  Ks. Bliziński i liskowianie. Sekretarz gminy Lisków Zygmunt Gadzinowski. 1939.