Ofiara akcji "Inteligencja" Tadeusz Szarras (1891-1940), burmistrz Błaszek.

 Tadeusz Szarras urodził się 02.01.1891 w Piętnie koło Turku. 

W latach 1907-1910 uczęszczał do Szkoły Handlowej w Kaliszu.

W 1911 został wcielony do armii carskiej. Powrócił z wojny w 1921. Zatrzymał się w Sieradzu, gdzie zawarł związek małżeński z Marią Lipińską. Z tego małżeństwa w 1922 roku urodził się syn Jerzy. W 1923 małżonkowie przenieśli się do Błaszek. Mieszkał w Błaszkach przy Placu Głównym nr 24. I tu urodził im się syn Stanisław w 1924 roku i córka Anna w 1928 roku. W 1930 miasto nawiedził wielki pożar, który strawił większą część zachodniej strony górnego rynku. Podczas tego pożaru spłonęło mieszkanie i sklep. Tadeusz Szarras należał przez wiele lat do Towarzystwa Gimnastycznego Sokół i był członkiem zarządu. Prezesem Sokoła był Antoni Mieszczański, właściciel Lubanowa.

To Mieszczański przekazał Sokołowi tereny przy drodze do stacji kolejowej. Na tak zwany plac sokolski. 

Do zarządu Sokoła należeli, Marian Antczak, Stefan Noweta, Józef Brzęczek, Adam Suwała, Franciszek Zajda, Radzikowski, Marcinkowski. W latach 30. powstała w Błaszkach Akcja Katolicka. Tadeusz Szarras był prezesem. Katolickiego Stowarzyszenia Mężów. Był również społecznym opiekunem szkoły i jego podpis widniał na świadectwach uczniów obok podpisu kierownika szkoły i wychowawcy klasy. W latach 30. Został wybrany do Rady miejskiej z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Ponadto pełnił funkcję ławnika. Ówczesna rada miejska w Błaszkach składała się z 12 radnych: 7 członków z ramienia BBWR, 1 ze Stronnictwa Narodowego (Stanisław Borkowski). Jeden z Polskiej Partii Socjalistycznej (Stefan Krzysztoforski) oraz 3 ze społeczności żydowskiej. 

W 1938 został wybrany na burmistrza. Jednak nie został zatwierdzony przez starostę kaliskiego. W głosowaniu na wiceburmistrza uzyskał poparcie wszystkich radnych miasta. Funkcje te pełnił do wybuchu wojny. Został aresztowany przez Niemców i w grupie Polaków i Żydów wywieziony do kaliskiego więzienia.

Znalazł się na liście proskrypcyjnej. Czym była lista proskrypcyjna? TUTAJ. Charakteryzując sylwetkę Szarrasa Niemcy zwracają uwagę na jego antyfaszystowskie, antyniemieckie nastawienie, wskazują , że jest organizatorem tajnych spotkań.

Fragment listy proskrypcyjnej z nazwiskiem Tadeusza Szarrasa

  Od 11 listopada 1939 roku przebywał w Kaliszu. Transportowany do Dachau 26.04.1940. W Dachau otrzymał numer jeniecki 6267. W dniu 05.06.1940 deportowany do Mauthausen-Gusen.

Fiszka jeńca nr 6267 Tadeusza Szarrasa
z Archiwum Aroslen

8 października 1940 roku podczas katorżniczej pracy w kamieniołomach został bestialsko zamordowany. Prochy zostały przesłane do Błaszek i do końca wojny urna z prochami była przechowywana w podziemiach kaplicy Cmentarnej. Żona Tadeusza Szarrasa po wywiezieniu męża do obozu została wraz z córką wysiedlona do Generalnej Guberni. W kwietniu 1945 r. Powróciła do Błaszek. Zmarła w 1947 w szpitalu w Sieradzu na skutek komplikacji pooperacyjnych. Synowie przez całą okupację przebywali w Błaszkach. Jerzy pracował w spółdzielnię spożywców. Stanisław wyjechał do Warszawy, w 1946 roku rozpoczął studia na Politechnice Warszawskiej. Gdzie przez kilka lat pracował jako asystent w katedrze Mineralogii i Krystalografii. Później przez wiele lat w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku.

Syn Tadeusza Szarrasa-Antoni Szarras jest autorem książki „Te wakacje trwały sześć lat”, o której jego córka Ita Turowicz powiedziała:

" przywołuje taki okres życia miasta, który nie został do tej pory utrwalony. Autor nie skupia się tylko na najbliższych, ale opisuje, z imienia i nazwiska mieszkańców miasta, ich zawody, zachowania i trudne, a czasem zabawne sytuacje. Za rodzinnym miastem wciąż tęskni'. 

Ja kocham Błaszki – nie kryjąc wzruszenia powiedział Stanisław Szarras na spotkaniu autorskim w rodzinnym mieście. – Tutaj się urodziłem, przeżyłem dzieciństwo, młodość i okupację. Kocham tu każdą ulicę i mieszkańców. Pamiętam, gdzie kto mieszkał. Moje miasto jest moim hobby. We wspomnianej promocji książki uczestniczyła rodzina autora wspomnień, Ita Turowicz, która je opracowała i wydawca publikacji Ryszard Sierociński, właściciel firmy Profart"

Syn Tadeusza-Antoni Szarras, autor książki "Te wakacje trwały sześć lat"
 kurier_4_2016.pdf (blaszki.pl)

Księga Dachau:

001.jpg (3072×2048) (arolsen-archives.org)

Źródło:
Ks. Ryszard Tuzin "Błaszki Wzgórze Anny"

Walka ze stonką ziemniaczaną. Posiedzenie Powiatowej Rady Narodowej w Kaliszu 10.07.1950.

Wszyscy do akcji poszukiwania stonki ziemniaczanej. Plakat 1950 r.

Wyciąg z 11/50 posiedzenia Powiatowej Rady Narodowej w Kaliszu

Dnia 10 1ipca 1950 w sali Powiatowej Rady Narodowej odbyła się II-ga Plenarna Sesja Powiatowej Rady Narodowej. Zaproszeni zostali wszyscy członkowie.

Z-ca Przewodniczącego Prezydium P.R.N. Ob. Ozimina Franciszek na podstawie ustawy u dnia 10 na 1950 roku (Dz. U.R.P. N. 14 poz. 130) o terenowych organach jednolitej władzy państwowej zagaił II-gą Plenarną Sesje Powiatowej Rady Narodowej o godz. 10–tej witając przedstawiciela K.P.  P.Z.P.R. Ob. Wasilewskiego Józefa, Sekretarza Komitetu Wykonawczego Z.S.L. Ob. Karolaka Stanisława przedstawicieli partii, organizacji społecznych, obywateli radnych i wszystkich zebranych. Przewodniczący Prezydium stwierdza, że na dzisiejszej Plenarnej Sesji Powiatowej Rady Narodowej, na ogólną liczbę 52 radnych, obecnych jest 34 radnych i że wobec tego uchwały zapadać będą prawomocnie. 

Następnie Z-ca Przewodniczącego Prezydium Obywatel Ozimina Franciszek w myśl art. 9 ustawy o powiatowych organach jednolitej władzy państwowej zarządza wybór przewodniczącego i sekretarza dzisiejszej Sesji Powiatowej Rady Narodowej i prosi o zgłaszanie kandydatur. Radny Ob. Walczak Marcin w imieniu Klubu Radnych P.Z.P.R. i Z.S.L. zgłasza kandydaturę na przewodniczącego Ob. Kiełbasińskiego Józefa i na sekretarza Ob. Karolaka Stanisława, ponieważ więcej kandydatur nie zgłoszono, Przewodniczący Prezydium zgłoszone jak wyżej kandydatury poddaje pod głosowanie.

W wyniku głosowania na przewodniczącego Sesji został jednogłośnie wybrany Ob. Kiełbasiński Józef i na sekretarza Sesji Ob. Karolak Stanisław. Po przegłosowaniu, Ob. Kiełbasiński dziękując Wysokiej Radzie za jednogłośny wybór objął przewodnictwo II-giej Plenarnej Sesji Powiatowej Rady Narodowej.

I punkt porządku obrad Uchwała Nr. 9/50.

Sprawa zwalczania stonki ziemniaczanej.

Referuje Instruktor Ochrony Roślin Ob. Zdyb Stanisław. Referent obszernie zaznajomi radnych z najgroźniejszym w Polsce szkodnikiem upraw ziemniaczanych, jakim jest stonka, która w dzień i w nocy żeruje na krzakach ziemniaków, niszczy całe rośliny. W związku z powyższym, w myśl zarządzenia Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych, każdy właściciel upraw ziemniaczanych jest obowiązany w czasie żerowania stonki przejrzeć swoje uprawy ziemniaków w celu poszukiwania i niszczenia szkodnika jakim jest stonka. 

Ob. Zdyb Stanisław komunikuje Wysokiej Radzie, że w terenie naszego powiatu, stonki jeszcze nie napotkano, lecz należałoby by poszczególni radni na swoim terenie pilnowali akcji jaka jest obecnie prowadzona w celu poszukiwania stonki, by akcja ta, była sprawnie przeprowadzona, gdyż walcząc ze stonką osobiście każdy rolnik ratuje ważne plony ziemniaków i ochrania dobro społeczne. Po zapoznaniu się z przeprowadzaną akcją zwalczania stonki ziemniaczanej, w dyskusji zabrali głos and Ob.: Grochulski Jan, Walczak Marcin i Kiełbasiński  Józef. Ob. Grochulski Jan stawia wniosek, by każdy gospodarz indywidualnie składał meldunki z przebiegu poszukiwania stonki na swoim polu u pełnomocnika gromadzkiego, Ob. Walczak Marcin podaje, że Gminna Rada Narodowa w Błaszkach, na posiedzeniu swym w ub. miesiącu powzięła uchwałę, by każdy gospodarz sam poszukiwał stonki na swoim obszarze, a nie gromadnie, gdyż pojedyncze poszukiwanie da lepsze rezultaty.

Ob. Kiełbasiński Józef stwierdza, ze jest rzeczą niemożliwą, by na terenie powiatu kaliskiego nie było jeszcze stonki, brak jest tylko intensywnej pracy przy poszukiwaniu tegoż szkodnika. Wobec powyższego podaje, że w budżecie jest pewna suma na pomoce rolnictwa i do gruntownego poszukiwania stonki należałoby zaangażować instruktorów gminnych za pewnym wynagrodzeniem, pod nadzorem aktywu powiatowego, w który to skład winni wejść przedstawiciele z ramienia Prezydium P.R.N. Instruktor Ochrony Roślin Ob. Zdyb, z K.P. P.Z.P.R. Ob. Walczak, przedstaw. Kom. Wyk.  Z.S.L. Ob. Kamiński i przedstaw. Z.S.Ch. Ob. Kornacki.

Następnie zabrał głos Agronom Powiatowy Ob. Bartkowak Polikarp - podając, że mimo dania ludzi z powiatu na gminy do poszukiwania stonki, jednak gospodarze sprawę tą bagatelizują, nie zastanawiając się nad tym, z jakim groźnym szkodnikiem mają do czynienia. Stonka jest niebezpieczna i wszystkie powiaty w województwie poznańskim już ją wykryły, za wyjątkiem powiatu kaliskiego, apeluje by nadal prowadzić propagandę zwalczania stonki ziemniaczanej i do tej sprawy podchodzić rygorystycznie.

Poczem Z-ca Przewodniczącego Prezydium Obywatel Ozimina Franciszek stwierdza, że referat i dyskusja dość obszernie i rzeczowo naświetliła sprawę zwalczania stonki ziemniaczanej wśród rolników na terenie naszego powiatu, w związku z powyższym proponuje powzięcie uchwały następującej treści: 

Uchwała

Powiatowa Rada Narodowa w związku z nasileniem nalotów zagrażających bezpośrednio naszemu powiatowi postanawia:

1) przeprowadzić w okresie żniwnym poszukiwania stonki ziemniaczanej w niedzielę i święta w godzinach popołudniowych pod ścisłą kontrolą czynnika społeczno-politycznego;

2) Do akcji poszukiwania Prezydia Gminnych Rad Narodowych włączą szerokie masy społeczeństwa, oraz dzieci szkolne w wieku od lat 12-tu. Poszukiwania mają mieć charakter powszechny, to też nikt nie może uchylać się od obowiązku poszukiwania, wobec opornych należy zastosować kary administracyjne;

3) Wszystkie organizacje społeczne, zawodowe i gospodarcze szczebla powiatowego, oraz gminnego winny wziąć bezpośredni udział w tej akcji, a w szczególności z.S.ch.;

4) Zwrócić się do Pow. Rady Związków Zawodowych, aby ta zmobilizowała do udziału wszystkich pracowników fabryk, urzędów i instytucji;

5) Zobowiązać P.Z.G.S. jak i straże pożarne do dostarczenia środków lokomocji celem przewiezienia pogotowia przeciwstonkowego;

6) Prezydia Gminnych Rad Narodowych na swoim terenie obejmują całkowite kierownictwo akcją i kontrolą przy pomocy K.G. P.Z.P.R., Z.S.L. i Z.S.Ch., oraz wyznaczą pełnomocników do walki ze stonką

7) Powiatowa Rada Narodowa powołuje specjalną Komisję Lotną w osobach: Pow. Instr. Ochr .Roślin Ob. Zdyba, przedstaw. K.P. P.Z,P.R. Ob. Walczaka, przedstaw Kom. Wyk. Z.S.L. Ob. Kamińskiego i przedstaw. Z.S.Ch, b. Biesiadę, jako odpowiedzialnych za całość akcji w terenie powiatu kaliskiego.

Przewodniczący Sesji Ob. Kiełbasiński Józef projekt uchwały poddał pod głosowanie. W głosowaniu jawnym przez podniesienie ręki, za projektowaną uchwałą wypowiedzieli się wszyscy obecni na sali obrad radni w liczbie 34-ch.

W wyniku powyższe go, Przewodniczący stwierdza, że uchwała w sprawie zwalczania stonki ziemniaczanej na terenie powiatu kaliskiego, podjęta przez Powiatową Radę Narodową została przyjęta jednogłośnie. Kalisz, dnia 19 lipca 1950 r.

Za zgodność: (Hadrysiakowna Helena) Protokólant P.R.N.

Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Kaliszu

Kalisz dnia 19 lipca 1950.

Do wszystkich Prezydiów Gminnych oraz Miejskich Rad Narodowych Błaszki i Stawiszyn w powiecie

Prezydium P.R.N. powyżej przesyła uchwałę Nr.9/50 w sprawie zwalczania stonki ziemniaczanej, powziętą na posiedzeniu Powiatowej Rady Narodowej w dniu 10 lipca 1950 roku,- do wiadomości i wykonania.

Za Prezydium Powiatowej Rady Narodowej

Na podstawie: APK, Zespół: Akta Gminy Opatówek, Zebrania i urzędowania ciał samorządowych, 1950

Post powiązany:

Postanowienia aktywu gminnego w Opatówku z okazji II Światowego Kongresu Obrońców Pokoju 16.11.1950