Etykiety

poniedziałek, 31 października 2022

Pomordowani i polegli z Opatówka i gminy Opatówek. Obelisk w Opatówku.

autor: Dominika Pawlikowska

Dopiero w latach 90-tych decyzją władz w wielu wsiach miasteczkach i miastach postawiono pomniki lub obeliski poległym i pomordowanym w czasie II wojny światowej. Komuna dogorywała, cenzura powoli też, można było kreować inne autorytety niż te narzucone przez PZPR. Ale jeszcze nie w Opatówku. Czy to nie dziwne, że w Opatówku nie ma żadnej publikacji przedstawiającej sylwetki pomordowanych w obozach koncentracyjnych? Dlaczego byli tak istotni dla Niemców, a niedostrzegalni dla lokalnej społeczności? Co ukrywała przed nami cenzura? Dlaczego o nich nie mówiono? 
Obelisk postawiono prawie pół wieku po wojnie, gdy było już pewne, że tamte wydarzenia pokryła mgła niepamięci. Pamiętam ten dzień, miałam 15 lat. Przyszedł po babcię Marię Wiewiórkowską (pomnik upamiętnia też jej męża, a mojego dziadka Mariana Wiewiórkowskiego) jakiś szary, smutny pan, babcia skinęła głową, założyła płaszcz i beret i w milczeniu poszła na uroczystość odsłonięcia pomnika. Historia ta została uwieczniona na zdjęciu poniżej.

 
Odsłonięcie obelisku poświęconego pomordowanym i poległym z Opatówka.
W środku Maria Wiewiórkowska.
18.08.1981.

W archiwum odnalazłam tekst przemówienia z poświęcenia obelisku w Opatówku (Archiwum Państwowe w Kaliszu, Zespół T. Martyna, Sygn. 385)

Obelisk pobudowany z inicjatywy miejscowego Związku Bojowników o Wolność i Demokracje, będzie pomnikiem pamięci 32 żołnierzy Wojska Polskiego, mieszkańców gminy Opatówek, którzy polegli w walkach zbrojnych w obronie Ojczyzny.  Na polu walki w kampanii wrześniowej zginęli:  1.plut. Bigdowski Józef z Opatówka zginął śmiercią żołnierza w Łęczycy  2.Chojnacki Walenty z Janikowa zginął śmiercią żołnierza pod Sochaczewen  3.Chojnacki Józef z Cieni I zginął śmiercią żołnierza bez wieści  4.Drewicz Józef z Cieni Folwark - zginął śmiercią żołnierza bez wieści  5.Duleba Franciszek z Opatówka zginął śmiercią żołnierza pod Sochaczewem  6.Filipiak Jan z Michałowa III - zginął śmiercią żołnierza w Warszawie  7.Grenda Józef z Tłokini Wielkiej zginął śmiercią żołnierza w Stanisławowie  8.Janik Józef ze Zmyślanki zginął śmiercią żołnierza w Warszawie  9.Janik Franciszek z Michałowa III zginął śmiercią żołnierza w Warszawie  10.Kaleta Józef z Chełmc zginął śmiercią żołnierza pod Wieluniem  11.Kliber Antoni z Cieni III zginął śmiercią żołnierza pod Uniejowem  12.Kurek Józef z Borowa zginął śmiercią żołnierza w obronie Warszawy  13.Lindner Stefan z Opatówka zginął śmiercią żołnierza bez wieści  14.Lindner Stanisław z Opatówka zginął śmiercią żołnierza w obronie Warszawy  15.por.Marszał Józef z Opatówka - zginął śmiercią żołnierza pod Mińskiem Mazowieckim  16.Michałek Stanisław z Sierzchowa - bez wieści  17.Nurek Józef z Opatówka pod Kutnem  18.Prus Józef z Cieni I zginął śmiercią żołnierza w obronie Warszawy  19.Perek Walenty z Sierzchowa zginął śmiercią żołnierza w obronie Warszawy  20.Przyłęcki Józef z Rajska zginął śmiercią żołnierza pod Łęczycą  21.Ruffiel Franciszek z Rajska zginął śmiercią żołnierza bez wieści  22.Rybarczyk Józef  z Rajska zginął śmiercią żołnierza bez wieści  23.Sowa Józef z Borowa zginął śmiercią żołnierza w obronie Warszawy  24.por.Witczak Zygmunt z Cieni I zginął śmiercią żołnierza w Biedrusku  25.plut.Wochlik Leon z Szulca zginął śmiercią żołnierza pod Łęczycą  26.kpr.Wochlik Franciszek z Szulca zginął śmiercią żołnierza nad Bzurą  27.Wolf Józef z Tłokini W. zginął śmiercią żołnierza nad Bzurą  28.Wochlik Franciszek z Tłokini Nowej zginął śmiercią żołnierza w obronie Warszawy  29.Wochlik Ignacy z Tłokini Wielkiej zginął śmiercią żołnierza w obronie Warszawy  30.Wolf Władysław z Tłokini Wielkiej zginął śmiercią żołnierza w Morawinie  31.Witczak Józef z Tłokini Kościelnej zginął śmiercią żołnierza bez wieści  32.Zimny Józef z Cieni I zginął śmiercią żołnierza w Pleszewie  33.Suchecki Antoni z Sierzchowa zginął śmiercią żołnierza bez wieści  Wzniesiony Obelisk będzie miejscem pamięci o 41 więźniach obozów koncentracyjnych, którzy zamordowani zostali w Oświęcimiu, Dachau, Mauthausen, Gusen, Gross-Rosen i innych.  W obozach tych zamordowani zostali nasi rodacy:   1.Adamczewski Stanisław - zamordowany w Gusen   2.Antczak Stefan z Szulca - zamordowany w Auschwitz  3.Banaszkiewicz Kazimierz z Opatówka - zamordowany w Gusen  4.Brodziak Władysław z Opatówka - zamordowany w Auschwitz  5.Balcerczyk Jan z Szulca - zamordowany w Auschwitz  6.Baran Stanisław z Tłokini Wielkiej - zamordowany w Gross-Rosen  7.Dziubiński Zenon z Opatówka - zamordowany w Auschwitz  8.Gadzinowski Zygmunt z Opatówka - zamordowany w Mauthausen - Gusen  9.Kaszuba Kazimierz z Opatówka - zamordowany w Dachau  10.Ks.dr Kaźmierowicz Henryk Tłokini Kościelnej - zamordowany w Dachau  11.Ks.Kozbiał Michał z Chełmo - zamordowany w Dachau  12.Kordas Jan z Opatówka - zamordowany w Gross-Rosen  13.Kuś Stanisław z Opatówka - zamordowany w Hamburgu  14.Kliber Stefan z Szulca - zamordowany w Oświęcimiu  15.Leśniewicz Kazimierz z Opatówka  - zamordowany w Mauthausen - Gusen  16.Mazurowski Józef z Opatówka  - zamordowany w Dachau  17.Mostowski Józef z Opatówka - zamordowany w Oranienburgu  18.Machelak Stefan z Sierzchowa - zamordowany w Auschwitz  19.Machelak Józef z Sierzchowa - zamordowany w Auschwitz  20.Nowicki Józef z Opatówka - zamordowany w Auschwitz  21.Nowicki Stefan z Opatówka - zamordowany w Dachau  22.Nieszporek Józef z Opatówka - zamordowany w Ambergu  23.Olkiewicz Piotr z Opatówka - zamordowany w Dachau  24.Piotrowski Konstanty z Opatówka - zamordowany w Auschwitz  25.Ks.Jan Wieczorek z Opatówka - zamordowany w Auschwitz  26.Piotrowska Kazimiera z Opatówka - zamordowana w Auschwitz  27.Piotrowska Janina z Opatówka - zamordowana w Auschwitz  28.Pogorzelec Leon z Borowa - zamordowany w Buchenwaldzie  29.Pawelec Franciszek z Sierzchowa - zamordowany w Głogowie  30.Spiż Zygmunt z Szulca - zamordowany w Auschwitz  31.Sztandera Leokadia z Cieni III - zamordowana w Auschwitz  32.dr Siwiński Kazimierz z Opatówka - zamordowany w Zgierzu  33. Ks. dr Szadkowski Józef z Rajska - zamordowany w Dachau  34.Szymczak Józef z Opatówka - zamordowany w Magdeburgu  35.Rychter Henryk z Tłokini Wielkiej - zamordowany w Gross Rosen  36.Tyblewski Romuald z Rajska - zamordowany w Gusen  37.Wiewiórkowski Marian z Opatówka - zamordowany w Gusen  38.Wilczyński Józef z Tłokini Wielkiej - zamordowany w Auschwitz  39.Wszędobył Stefan z Rajska - zamordowany w Dachau  40.Zimny Stanisław z Cieni I - zamordowany w Oranienburgu  41.Żarnecki Stanisław z Tłokini M. - zamordowany w Gross Rosen
06.06.2020 autor zdj. D. Pawlikowska

18.08.1981

Rodacy!

Obelisk, który dziś został odsłonięty będzie po wsze czasy symbolem męstwa, honoru i sławy naszych rodaków, żołnierzy Wojska Polskiego którzy polegli na polu walki z najeźdźca hitlerowskim w obronie Ojczyzny, wszystkich patriotów Ziemi Opatowskiej, którzy zaginęli w obozach koncentracyjnych w torturach więziennych gestapo i tych, którzy zginęli na obczyźnie i podczas działań wojennych.

Obelisk pobudowany z inicjatywy miejscowego Związku Bojowników o Wolność i Demokracje, będzie pomnikiem pamięci 32 żołnierzy Wojska Polskiego, mieszkańców gminy Opatówek, którzy polegli w walkach zbrojnych w obronie Ojczyzny.

Na polu walki w kampanii wrześniowej zginęli:

1.plut. Bigdowski Józef z Opatówka zginął śmiercią żołnierza w Łęczycy

2.Chojnacki Walenty z Janikowa zginął śmiercią żołnierza pod Sochaczewen

3.Chojnacki Józef z Cieni I zginął śmiercią żołnierza bez wieści

4.Drewicz Józef z Cieni Folwark - zginął śmiercią żołnierza bez wieści

5.Duleba Franciszek z Opatówka zginął śmiercią żołnierza pod Sochaczewem

6.Filipiak Jan z Michałowa III - zginął śmiercią żołnierza w Warszawie

7.Grenda Józef z Tłokini Wielkiej zginął śmiercią żołnierza w Stanisławowie

8.Janik Józef ze Zmyślanki zginął śmiercią żołnierza w Warszawie

9.Janik Franciszek z Michałowa III zginął śmiercią żołnierza w Warszawie

10.Kaleta Józef z Chełmc zginął śmiercią żołnierza pod Wieluniem

11.Kliber Antoni z Cieni III zginął śmiercią żołnierza pod Uniejowem

12.Kurek Józef z Borowa zginął śmiercią żołnierza w obronie Warszawy

13.Lindner Stefan z Opatówka zginął śmiercią żołnierza bez wieści

14.Lindner Stanisław z Opatówka zginął śmiercią żołnierza w obronie Warszawy

15.por.Marszał Józef z Opatówka - zginął śmiercią żołnierza pod Mińskiem Mazowieckim

16.Michałek Stanisław z Sierzchowa - zginął śmiercią żołnierza bez wieści

17.Nurek Józef z Opatówka zginął śmiercią żołnierza pod Kutnem

18.Prus Józef z Cieni I zginął śmiercią żołnierza w obronie Warszawy

19.Perek Walenty z Sierzchowa zginął śmiercią żołnierza w obronie Warszawy

20.Przyłęcki Józef z Rajska zginął śmiercią żołnierza pod Łęczycą

21.Ruffiel Franciszek z Rajska zginął śmiercią żołnierza bez wieści

22.Rybarczyk Józef  z Rajska zginął śmiercią żołnierza bez wieści

23.Sowa Józef z Borowa zginął śmiercią żołnierza w obronie Warszawy

24.por.Witczak Zygmunt z Cieni I zginął śmiercią żołnierza w Biedrusku

25.plut.Wochlik Leon z Szulca zginął śmiercią żołnierza pod Łęczycą

26.kpr.Wochlik Franciszek z Szulca zginął śmiercią żołnierza nad Bzurą

27.Wolf Józef z Tłokini W. zginął śmiercią żołnierza nad Bzurą

28.Wochlik Franciszek z Tłokini Nowej zginął śmiercią żołnierza w obronie Warszawy

29.Wochlik Ignacy z Tłokini Wielkiej zginął śmiercią żołnierza w obronie Warszawy

30.Wolf Władysław z Tłokini Wielkiej zginął śmiercią żołnierza w Morawinie

31.Witczak Józef z Tłokini Kościelnej zginął śmiercią żołnierza bez wieści

32.Zimny Józef z Cieni I zginął śmiercią żołnierza w Pleszewie

33.Suchecki Antoni z Sierzchowa zginął śmiercią żołnierza bez wieści

Wzniesiony Obelisk będzie miejscem pamięci o 41 więźniach obozów koncentracyjnych, którzy zamordowani zostali w Oświęcimiu, Dachau, Mauthausen, Gusen, Gross-Rosen i innych.

W obozach tych zamordowani zostali nasi rodacy: 

1.Adamczewski Stanisław* - zamordowany w Gusen 

2.Antczak Stefan z Szulca - zamordowany w Auschwitz

3.Banaszkiewicz Kazimierz z Opatówka - zamordowany w Gusen

4.Brodziak Władysław z Opatówka - zamordowany w Auschwitz

5.Balcerczyk Jan z Szulca - zamordowany w Auschwitz

6.Baran Stanisław z Tłokini Wielkiej - zamordowany w Gross-Rosen

7.Dziubiński Zenon z Opatówka - zamordowany w Auschwitz

8.Gadzinowski Zygmunt z Opatówka - zamordowany w Mauthausen - Gusen

9.Kaszuba Kazimierz z Opatówka - zamordowany w Dachau

10.Ks.dr Kazimierowicz Henryk z Tłokini Kościelnej - zamordowany w Dachau

11.Ks.Kozbiał Michał z Chełmc - zamordowany w Dachau

12.Kordas Jan z Opatówka - zamordowany w Gross-Rosen

13.Kuś Stanisław z Opatówka - zamordowany w Hamburg - Neuengamme

14.Kliber Stefan z Szulca - zamordowany w Oświęcimiu

15.Leśniewicz Kazimierz z Opatówka  - zamordowany w Mauthausen - Gusen

16.Mazurowski Józef z Opatówka  - zamordowany w Dachau

17.Mostowski Józef z Opatówka - zamordowany w Oranienburgu

18.Machelak Stefan z Sierzchowa - zamordowany w Auschwitz

19.Machelak Józef z Sierzchowa - zamordowany w Auschwitz

20.Nowicki Józef z Opatówka - zamordowany w Auschwitz

21.Nowicki Stefan z Opatówka - zamordowany w Dachau

22.Nieszporek Józef z Opatówka - zamordowany w Ambergu

23.Olkiewicz Piotr z Opatówka - zamordowany w Dachau

24.Piotrowski Konstanty z Opatówka - zamordowany w Auschwitz

25.Ks.Jan Wieczorek z Opatówka - zamordowany w Auschwitz

26.Piotrowska Kazimiera z Opatówka - zamordowana w Auschwitz

27.Piotrowska Janina z Opatówka - zamordowana w Auschwitz

28.Pogorzelec Leon z Borowa - zamordowany w Buchenwaldzie

29.Pawelec Franciszek z Sierzchowa - zamordowany w Głogowie

30.Spiż Zygmunt z Szulca - zamordowany w Auschwitz

31.Sztandera Leokadia z Cieni III - zamordowana w Auschwitz

32.dr Siwiński Kazimierz z Opatówka - zamordowany w Zgierzu

33. Ks. dr Szadkowski Józef z Rajska - zamordowany w Dachau

34.Szymczak Józef z Opatówka - zamordowany w Magdeburgu

35.Rychter Henryk z Tłokini Wielkiej - zamordowany w Gross Rosen

36.Tyblewski Romuald z Rajska* - zamordowany w Gusen

37.Wiewiórkowski Marian z Opatówka - zamordowany w Gusen

38.Wilczyński Józef z Tłokini Wielkiej - zamordowany w Auschwitz

39.Wszędobył Stefan z Rajska - zamordowany w Dachau

40.Zimny Stanisław z Cieni III - zamordowany w Oranienburgu

41.Żarnecki Stanisław z Tłokini M. - zamordowany w Gross Rosen


Cześć Ich Pamięci !


*Stanisław Adamczewski z Opatówka, ur. 26.04.1902, członek P.O.W. prawdopodobnie od 1916; brał udział w rozbrajaniu Niemców w listopadzie 1918 przeszedł jako ochotnik całą kampanię wojny polsko-bolszewickiej; odznaczony Medalem Niepodległości – za pracę w dziele odzyskania niepodległości – legitymacja nr 2947-15/5329

*Tyblewski Romuald z Rajska
kierownik Publicznej Szkoły Powszechnej w Rajsku pow. kaliski, woj. poznańskie, działacz społeczny w środowisku wiejskim, członek zarządu PSS "Społem" i Kasy Stefczyka. Aresztowany przez gestapo w kwietniu 1940 r. i osadzony w więzieniu w Kaliszu. W miesiąc później został wspólnie z grupą współwięźniów wywieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau (nr oboz. 8232), od 21 VI 1940 r. w Mauthausen-Gusen (nr oboz. 5799), gdzie pracował ponad siły w kamieniołomach. Zginął 9 kwietnia 1941 r. (za: www.straty.pl)

wtorek, 25 października 2022

Niemieckie nazwy ulic w Kaliszu 1939 - 1945


Hindenburgstraße - Śródmiejska
Hindenburgstraße- Śródmiejska


Am Poststraße - Zamkowa
Am Prosnaufer - Wodna
Am Staatgraben - Babina, Niecała
Adolf Hitler Platz- Plac Św. Józefa
Am Markt - Nowy Rynek
Bayernweg - Przechodnia
Bismarkstraße - Kazimierza Pułaskiego
Brandenburger Strasse - Garbarska, Grodzka
Danziger Strasse - Kanonicka
Dietrich Eckart Straße - Piekarska
Frankenstraße - Franciszkańska
Gnesener Straße - Stawiszyńska
Grazer Straße - Ciasna
Guerickestraße/ Otto-von Guericke-Straße - Legionów na wys. wieży ciśnień przy skrzyżowaniu z Górnośląską
Hermann Goering Straße - Aleja Wolności
Herder Straße - Krótka
Hindenburgstraße - Śródmiejska
Holsteiner Straße - Piskorzewska
Horst Wessel Strasse - Mariańska
Industriestraße - Przemysłowa
Innsbruckerstraße - 3 Maja
Friesenstraße - Parczewskiego
Goethestraße - T. Kościuszki
Krakauer Strasse - Nowy Świat
Kurzer Weg - Jasna
Lettow Vorbeck Strasse - Widok
Linzer Straße - Chopina
Lodscher Straße - Łódzka
Ludendorff Straße - Św. Stanisława
Lüderitzstraße - Cmentarna
Oberschlesische Strasse- Górnosląska
Oldenburger Strasse- Złota
Ostmarken Straße - Chodyńskiego
Maikowski Straße - Rzeźnicza, Browarna
Pestalozzi Straße - Handlowa
Posener Straße - Harcerska
Postrstrasse- Zamkowa
Rathausplatz - Główny Rynek
Schillerstraße - Kopernika
Schlageterstraße - Łazienna
Siemensstraße - Legionów
Straße der SA - Sukiennicza (dawniej Kolegialna)
Thueringerstraße - Targowa
Topfergasse - Garncarska
Warschauer Straße - Plac Kilińskiego
Wilhelm Gustloff Straße - Kazimierzowska
Wienerstraße 8-ul. Złota od ul. Chopina w górę
Zeppelinstrasse- Adama Asnyka





Dworcowa

Widok, Cmentarna

ulica Łódzka, Lodscher Straße, więzienie, Kalisz, 1945

Polecany post:
oraz

poniedziałek, 10 października 2022

Okoliczności odnalezienia listy proskrypcyjnej dla okolic Kalisza. Zebranie TPO 1990.

Okoliczności odnalezienia listy proskrypcyjnej dla Opatówka, cz. 1


Zapis głosu mojej babci Marii Wiewiórkowskiej na zebraniu Towarzystwa Przyjaciół Opatówka w 1990 z nośnika CD, w moim posiadaniu:

14.12:J.Buncler: A proszę państwa o pierwszych aresztowaniach z Opatówka ;...] wielogłosy 

Maria Wiewiórkowska: w pierwszym rzucie to był Gadzinowski, mój mąż (Marian Wiewiórkowski- dopisek mój), Alek (Aleksander Wiewiórkowski), Banaszkiewicz, wtrącenie, Adamczewski – to później. Wiecie państwo, jak wojna się skończyła – nie mieliśmy na czym pisać, poszliśmy na żandarmerię po taką makulaturę, zapisane jednostronnie – tośmy to worki pakowały i zabraliśmy. Między tymi były te rozkazy aresztowań i opinia o każdym aresztowaniu. I ja to długi czas miałam u siebie. I pani Kostowska, przyszła kiedyś – "a pani Wiewiórkowska, pani to niepotrzebne, ja to zaniosę" – ja też byłam w ZBOWiD-zie dawnym, tylko ja byłam wtedy jeszcze jako podopieczna i mogłam to sama zanieść. Ale ona mnie tak jakoś nakręciła, po prostu wyłudziła to ode mnie. Potem dużo ludzi się do mnie zwracało – bo się dowiedzieli – i ja już tego nie miałam, a ona potem zachorowała, umarła i to się skończyło. Ale pamiętam opinię, jaką miał mój mąż. Erna Wiewiórkowska mi przetłumaczyła, więc Marian – ten urzędnik pocztowy z usposobienia bardzo spokojny, politycznie nieaktywny, bo nie należał mój mąż do żadnego tego, ale jako inteligent na tym terenie może być niebezpieczny. I to cały był – wtrąca męski głos – oskarżenie. Cała jego wina była, że politycznie mógł być szkodliwy. I wtedy, kiedy mój mąż umarł następnego roku 6 kwietnia – przyszła depesza. To oni z taką perfidią to robili, że wprost nie do opisania. Więc tak, najpierw przyszło zawiadomienie z Mauthausen że dnia tego i tego to i o tej godzinie zmarł Wiewiórkowski. Potem przyszło zawiadomienie z Warszawy, potem przyszło zawiadomienie z Poznania – ciągle tej samej treści. A jeszcze przedtem, zanim przyszło z gminy, to napisali do mnie – "czy chcę wiedzieć ostatnie słowa" – no Erna napisała, że chcę. To oni napisali, że to jest polityka, że to politycznie może być niebezpieczne, to nie mogę wiedzieć – A po cholerę pisali, tylko, żeby nerwowo [...] potem przyszło orzeczenie lekarskie i tam w orzeczeniu, że wadliwe funkcjonowanie klatki sercowej z powodu niedożywienia i przepracowania. Jeszcze mieli odwagę tak napisać wtrącenie jedną rzecz – napisali prawdę no i na samym końcu dopiero Skiba mnie zawołał. A nie, jeszcze do landratury wołali mnie do Kalisza – odzież. Żebym się zjawiła po odzież. No więc tylko obrączki mi przysłali. Skrupulatnie byli. No i na samym końcu w gminie. Jak już poszłam do tej gminy, to już nie wytrzymałam, już nie wytrzymałam (babcia ciągle musiała mierzyć się z wiadomością o śmierci męża, bo była powiadamiana przez różne urzędy - dopisek mój). Wpadłam i Skiba tam jest, Co za cholera mnie woła. No, ale wchodzi Skiba – to jak do niego dopadłam nie wiem czy ja go nie biłam, ale wiem, że ja go trzęsłam – wy cholery, kiedyś je nareszcie uspokoicie? Co wy sobie wyobrażacie. I taki ciekawy zbieg okoliczności, kiedy ja dostałam depeszę, że mąż nie żyje, to tego dnia odebrała sobie życie żona Skiby, a ona kiedyś ze mną tak rozmawiała sympatycznie, była bardzo przyjemna. Jak mąż, jak tego. Ja mówię, czy to Skiba nie maczał palca za bardzo (babcia podejrzewała, że Skiba mógł być pomocny w tworzeniu listy proskrypcyjnej - Polaków z Opatówka przeznaczonych do aresztowania i wywozu do obozu - dopisek mój), że ona tak mi współczuła. I potem tego samego dnia dowiaduję się że ona odebrała sobie życie. Wtrącenie – może to zbieg okoliczności taki.


Cz.1
Opatówek


Cz.2

Opatówek



Post powiązany

Historia w sepii...: Dlaczego nie dbamy o swoją tożsamość kulturową? na przykładzie małego miasteczka Opatówek


niedziela, 9 października 2022

Aresztowani z Kalisza, akcja Gestapo 15.04.1940. Obóz Dachau, Mauthausen Gusen, Sachsenhausen.

 autor: Dominika Pawlikowska

Aresztowani z Kalisza 15.04.1940 

Przez całe życie czekałam, aż historycy opiszą akcję aresztowań w Kaliszu i okolicy z dnia 15.04.1940 roku, ponieważ wówczas aresztowano aż troje moich najbliższych, w tym mojego dziadka, wówczas 31-letniego Mariana Wiewiórkowskiego, naczelnika poczty w Opatówku. Niestety nie doczekałam się. 
Literatura na ten temat praktycznie nie istnieje. Ubóstwo opisu akcji eksterminacyjnej polskiej inteligencji n terenie Kalisza i okolic zaskakuje. 
Przywołam tu choćby książkę z 1979 roku wydaną w Kaliszu związku z 40-tą rocznicą napaści Niemiec na Polskę Zbrodnie hitlerowskie na ziemi kaliskiej w latach 1939-1945 pod redakcją Antoniego Czubińskiego.
Akcja aresztowań w ramach akcji zwanej "Intelligenzaktion" lub "Polenaktion"  została opisana w niej jednym zdaniem: Trudno dziś ustalić, ilu kaliszan zostało wywiezionych podczas okupanta do różnego rodzaju obozów kaźni i zagłady" (str. 212)
Wynika z tego, że wymordowanie polskich obywateli, w tym mieszkańców Kalisza,  nie zasługuje na dalsze dociekanie i opis. 
Z kolei żadnej wzmianki o aresztowaniach i deportacjach do obozów na terenie Niemiec i Austrii nie ma w książce "Dzieje Kalisza" praca zbiorowa pod redakcją Wł. Rusińskiego, Wyd. Poznańskie 1977. W czasach "dyktatury proletariatu" nie poświęcono uwagi temu zagadnieniu uwagi nawet w rozdziale "Eksterminacyjna  polityka okupanta w Kaliszu". Na stronie 639 skwitowano wymordowanie inteligencji dwoma zdaniami: "Szczególnie zaciekłym prześladowaniom została poddana polska inteligencja. Ustalaniom przynależności do tej grupy zajmowały się specjalne oddziały policji, które sporządzały listę na podstawie donosów miejscowych volksdeutschów oraz agentów i konfidentów gestapo, a także dokonywały aresztowań".
Ustaliłam częściowo nazwiska i losy aresztowanych w tej akcji. Na dalsze badania potrzebuję czasu.
Ustaliłam natomiast nazwiska aresztowanych podczas tej akcji dla okolic Kalisza, tzw. Landkreis Kalisch: Wirtualne Muzeum. Historia w sepii. : Listy proskrypcyjne dla okręgu Kalisza. Intelligenzaktion. Liste der Polenführer und der polnischen Intelligenz. Na temat tej akcji napisałam dwie książki. 
O tej akcji na terenie Opatówka "Historia w sepii. Opatówek. Wiewiórkowscy" oraz na terenie gminy Blizanów "Akcja Gestapo przeciwko polskiej inteligencji na terenie gminy Blizanów".
Proszę wszystkich o pomoc i kontakt, jeśli znacie rodziny wymienionych osób:

1.    Adamkiewicz Stefan/Szczepan, ur. 02.09.1900 Kalisz, zam. Kalisz ul. Szkolna 6, woźny szkolny, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6307, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 26.11.1940. "Został doprowadzony na polecenie Gestapo. Wyżej wymieniony znany jest jako zdecydowany przeciwnik Niemiec i z tego powodu jest niepożądany"*  2.    Andrecki Czesław, ur. 10.06.1900 w Kalisz, zam. Kalisz ul. Ogrodowa 32, 67, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6363, deportowany do KL Mauthausen-Gusen. Zamordowany 07.11.1941.  3.    Andrzejczak Władysław, 09.06.1889 Kalisz, zam. Kalisz ul. Częstochowska 75, żonaty, 2 dzieci, robotnik, 06.05.1940 deportowany do Dachau, nr 8488, 26.06.1940 deportowany do Mauthausen Gusen, zamordowany 06.01.1941.  4.    Bartosik Kazimierz, ur. 18.01.1905 Ilno, zam. Kalisz ul. Karenbachstrasse 69, żonaty, 1 dziecko, rzeźnik, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8487, deportowany 26.06.1940 do Mauthausen Gusen. Zamordowany 08.08.1941.  5.    Bednarek Zygmunt, ur.  05.02.1918 Hechlingen, Kalisz Lutzhestr./Łódzka 67, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6342, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 06.06.1940.   6.    Bielak Stefan, ur. 24.08.1903 Borków, robotnik, zam. Kalisz ul. Górnośląska, Dachau nr 6375, 03.09.1940 deportowany do KL Sachsenhausen  7.    Biernacki Aleksander, ur. 11.01.1900 Łódź, zam. Kalisz, ul. Widok 3, rzeźnik, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6329, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 12.01.1941.  8.    Biernacki Stefan, ur. 15.08.1880 Kielce, zam. Kalisz ul. Limanowskiego 7, żonaty, 3 dzieci, księgowy, deportowany 06.05.1940 do Dachau, nr 8627, prawdopodobnie deportowany do  KL Buchenwald.  9.    Bilski Adam, ur. 10.04.1920 lub 1919 Kalisz, zam. Kalisz ul. Górna 2, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8482, deportowany 26.06.1940 do Mauthausen Gusen. Na stronie www.straty.pl podano: Informacje o prześladowaniach- Źródło: „Sonderfahndungsbuch Polen”, Herausgegeben vom Reichskriminalpolizeiamt Berlin C2, Wederscher Mark 5/6, 1939 Berlin, cywilna ofiara wojny: zmuszony do ukrywania. Powody ukrywania: wpisany do "Specjalnej księgi Polaków ściganych listem gończym".  10. Biniecki Franciszek, ur. 25.08.1897 Łask, Kalisz ul. Lipowa 8, żonaty, 2 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr  6128, deportowany do  KL Neuengamme 24721. Zamordowany w Dachau 03.05.1941.  11. Błaszczyk Józef, ur. 01.03.1987 Steczniów, zam. Kalisz, ul. Warszawska 33, rolnik,  deportowany do Dachau 06.05.1940 nr 8026. Zamordowany w Dachau 07.04.1942.  12. Błaszczyński Jan, ur. 25.01.1920 Stawiszyn, zam. Kalisz ul. Goethego 2,  deportowany do Dachau 26.05.1940, nr 12342. Wyzwolony w Dachau.  13. Błędowski Adrian, ur. 31 stycznia 1917 w Kalisz, Kalisz ul. Schillera 9, Dachau 24027. Wyzwolony w Dachau.  14. Bogucki Leon, ur. 25.06.1898 Moraczewo, zam. Kalisz Poznańska 4, rolnik, żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6332, wyzwolony w Dachau?  15. Borkowski Stanisław, ur. 02.04.1920 Kalisz, zam. Kalisz ul. Goeringa 13, deportowany do Dachau 26.05.1940, Dachau nr 12347, zwolniony 15.08.1940.  16. Bublicki Antoni, ur. 27.01.1901 Iwanowice, Kalisz ul. Górnośląska 32, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6348, zamordowany 22.03.1944.  17. Buczyński Marian, ur. 9.08.1905 Turek, Kalisz ul. Widok 14, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6327, 25.08.1940 deportowany do Neuengamme.  18. Bukowski Franciszek, ur. 08.01.1915, Oldenbrock/Holandia, zam. Kalisz ul. Goethestrasse 16, Dachau 6361  19. Chabierski Czesław, ur. 10.12.1902, zam. Kalisz, ul. Handlowa 6, żonaty, 2 dzieci, tkacz, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6330, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 10.08.1941  20. Chmielewski Teodor, ur. 11.05.1894 Kalisz, zam. Kalisz, ul. Warszawska 26, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6302, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 18.01.1941.  21. Cybulski Józef, ur. 13.11.1904 Błaszki, zam. Kalisz, Wilhelmstr.28, Dachau 6310, 26.04.1940 deportowany do Dachau, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 24.12.1940  22. Darul Wincenty, ur. 22.03.1876 Chełmno/Chełmo?, zam. Kalisz, Kruppstr. 7, 26.04.1940 deportowany do Dachau, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 21.02.1941  23. Dąbrowski Tadeusz, ur. 16.09.1897 Łódź, zam. Kalisz, ul. Górnośląska 30, kupiec, 6 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6325, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 03.12.1940  24. Dolata Józef, ur 02.03.1897 Lipnica, zam. Kalisz Wissmannstr. 31, kupiec, 26.04.1940 deportowany do Dachau, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 30.11.1941.  25. Dominiak Stefan/Szczepan, ur. 10.12.1895 Żelistaw, robotnik, zam. Kalisz Bismarckstrasse 47,  26.04.1940 deportowany do Dachau, 3.09.1940 deportowany do Sachsenhausen  26. Drobnik Kazimierz, ur. 17.02.1912 Łódź, zam. Kalisz ul. P.O.W 2, krawiec, 3 dzieci, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8016, 6.05.1940 deportowany do Sachsenhausen  27. Dudek Mieczysław, ur. 25.05.1913 Kalisz, zam. Kalisz, Widok 32, kierowca, żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau, nr 6354, 03.09.1940 deportowany do Sachsenhausen nr jeńca 31265. Zamordowany 11.03.1943.  28. Dymkowski Kazimierz, ur. 30.05.1922 Kalisz, zam. Kalisz Charlottenstr. 27, 26.05.1940 deportowany do Dachau, nr 12340, wyzwolony w Dachau.  29. Dymkowski Stefan, ur. 28.06.1921 Kalisz, zam. Kalisz Charlottenstr. 27, 26.05.1940 deportowany do Dachau, nr 11900, wyzwolony w Dachau.  30. Dziewanowski Władysław, ur. 24.09.1908 Długa Goślina/k. Poznania, zam. Kalisz Engegasse 12, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6379, 03.09.1940 deportowany do Sachsenhausen nr jeńca 31282. Zamordowany 12.03.1942.  31. Fetter Jan, ur. 09.01.1921 Jeziorsko, kupiec, 26.05.1940 deportowany do Dachau nr 12323, 13.12.1940 do KL Auschwitz  32. Generowicz Franciszek, ur.  2.10.1912 Kalisz, Kalisz, 06.06.1940 deportowany do Dachau nr 8430, 26.06.1940 deportowany do KL Auschwitz  33. Glapa Stanisław, ur. 24.01.1906 Kalisz, Kalisz Wodna 1l, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6381, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940.  34. Godel Wacław, ur. 01.11.1887 Błaszki, zam. Kalisz Hindenburgstrasse/Śródmiejska 18, restaurator, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6300, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 13.11.1940.  35. Górnicki Stanisław, ur. 29.12.1888 Rylsk Mały, zam. Kalisz Guetterstr. 36,  06.06.1940 deportowany do Dachau nr 6320, artysta malarz, żonaty, 3 dzieci, wyzwolony w Dachau?  36. Górnicki Tadeusz, ur. 24.03.1915 Szczypiorno, zam. Kalisz Guetterstr. 36, artysta malarz, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6321, wyzwolony w Dachau.  37. Grabarczyk Ignacy, ur. 11.07.1873 Turek, Kalisz ul. Poznańska 19, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6378, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940.  38. Grabarczyk Stanisław, ur. 01.01.1887 Turek, Kalisz ul. Poznańska 19,  malarz, żonaty, 9 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6352, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 23.05.1941.  39. Grabski Józef, ur. 11.12.1890 Częstochowa, Kalisz ul. Limanowskiego,  26.04.1940 deportowany do Dachau nr 8491, zamordowany w Hartheim 22.01.1942 lub 23.03.1942.  40. Gryndziński Józef, ur. 05.02.1907 Kalisz, Kalisz ul. Niemojowskich 11,  kierowca, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6113, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 06.06.1940. Zamordowany 14.11.1941.  41. Grzegorek Lorenc, ur. 07.06.1895 Kościelna Wieś, zam. Kalisz ul. Poznańska 51,  kupiec, żonaty, 3 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6328, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany w centrum eutanazji Hartheim 20.08.1941.  42. Grzelak Michał,ur. 29.08.1912 Rychnów, zam. Rychnów, 6.05.1940 deportowany do Dachau nr 7970, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 26.06.1940.  43. Jakubowski Stefan, ur. 28.07.1911 Kalisz, zam. Kalisz ul. Kantstrasse 5, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6312, deportowany do KL Sachsenhausen  44. Janiak Kazimierz, ur. 23.12.1919  Charłupia Wielka, zam. Kalisz ul Gratzerstrasse/Ciasna? 2, urzędnik, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6308, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. W książce  „Zbrodnie hitlerowskie na ziemi kaliskiej w latach 1939-45”  na str. 178 znajduje się orzeczenie policyjne kierujące go do obozu koncentracyjnego: „Janiak był polskim podoficerem i jest wrogo nastawiony do niemieckości”. Podpisane - Polizmeister Winzer.  45. Jędrecki Józef, ur. 19.09.1899 Sulmów, zam. Kalisz Am Staatsgraben/Babina 1, restaurator, żonaty, 2 dzieci,  26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6301, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940.  46. Jopek Józef, ur. 25.10.1897 Dobrzec/Kalisz, zam. Kalisz ul. Dworcowa 8, młynarz, żonaty, 2 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6326, deportowany 03.09.1940 do KL Sachsenhausen nr 31716. Zamordowany 23.09.1940.  47. Kaczmarek Józef, ur. 22.12.1893 Kalisz Piwonice, rolnik, żonaty, 3 dzieci, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 7988, 26.06.1940 deportowany do KL Mauthausen-Gusen, Zamordowany 10.12.1941 w Hartheim-centrum eutanazji.  48. Kaleciński Mieczysław, ur. 21.06.1901 Kalisz, zam. Kalisz ul. Am Königsweg 1/B. Pobożnego, piekarz, żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6335, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 05.12.1941 w Hartheim-centrum eutanazji.  49. Kania Michał, ur. 04.09.1892 Dobrzec/Kalisz, zam. Kalisz Viktoriastrasse 3, robotnik, żonaty, 3 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6313, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 20.11.1940.  50. Katarzyniak Kazimierz, ur. 20.01.1900, mistrz rzeźnicki, aresztowany 15.04.1940, deportowany 26.06.1940 do KL Dachau, następnie do Mauthausen Gusen  51. Kęsikowski (Kensikowski) Jan, ur. 24.08.1907 Kalisz, zam. Kalisz, Częstochowska 32, betoniarz, żonaty, 3 dzieci, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8481, deportowany 03.09.1940 do KL Sachsenhausen nr 31645. Zamordowany 14.06.1941.  52. Knychas Antoni, ur. 08.01.1901, Kalisz, zam. Kalisz ul. Tannenbergstrasse 79/Korczak?, robotnik, żonaty, 4 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6366, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 18.10.1940.  53. Kopacki Józef, ur. 13.08.1898 Dortmund, zam. Kalisz ul. Wienerstrasse 30/ ul. Złota, robotnik,  06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8023, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 26.06.1940. Zamordowany 18.09.1940.  54. Kozłowski Stefan, ur. 27.12.1903, zam. Kalisz ul. Falkowska 2,  26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6377, umieszczony w księdze pamiątkowej Gedenkbuch Ravensbrück, strona straty.pl podaje, że został zamordowany w Dachau 16.09.1942.  55. Koźlik Michał, ur. 14.09.1896 Tykadłów, zam. Kalisz ul. Brennerstrasse 6, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8493, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 26.06.1940. Zamordowany 30.11.1941.  56. Krajewicz Czesław, ur. 21.01.1907 Grabowo, zam. Kalisz ul. Tannenbergstrasse 37, żonaty, ślusarz, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8496, deportowany 03.09.1940 do Sachsenhausen.  57. Królikowski Józef, 02.04.1906 Nosków, zam. Kalisz, ul. Wrocławska 63, żonaty, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6373, 08.04.1941 deportowany do KL Ravensbruck, ?  58. Kruk Jakub, ur. 25.01.1897 Żupawa, zam. Kalisz ul. Zeppelinstrasse 17/Ostrowska?, żonaty, 3 dzieci,  26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6368, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 15.10.1940.  59. Krzeszkiewicz Władysław, ur. 05.04.1913 Kalisz, zam. Kalisz ul. Górnośląska 42, murarz,  26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6311, wyzwolony w Dachau.  60. Krzyżanowski Józef, ur. 19.05.1896 Frankowizna, zam. Kalisz, ul. Friesenstr. 12, robotnik, żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6350, deportowany do KL Sachsenhausen 03.09.1940 nr 31336, zamordowany 26.12.1940.  61. Kubiński Henryk, 06.01.1895 Adelin, zam. Kalisz Goethestrasse/Kościuszki 20/7, kupiec, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6316, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany w centrum eutanazji 18.8.1941 w Hartheim.  62. Kurzajek Piotr, ur. 23.09.1915 Kalisz, zam. Kalisz H. Göringstrasse/ Aleja Wolności 15, kierowca, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6374, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 14.09.1941 w KL Gusen.  63. Laskowski Tadeusz, ur. 10.11.1906 Kalisz, zam. Kalisz ul. Am Markt 4 ( Rynek 4). wolny, urzędnik, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8490, deportowany 26.06.1940 do Mauthausen Gusen. Zamordowany 22.08.1940.  64. Lewicki Stanisław, 06.04.1892 Kalisz, zam. Kalisz Goethestrasse/Kościuszki 16, kominiarz, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6304, deportowany do KL Sachsenhausen nr 31583. Zamordowany 15.10.1942 Bernburg ( Była Klinika Psychiatryczna w Bernburgu stała się jednym z sześciu ośrodków zagłady osób, uznanych przez nazistowskich lekarzy za niepełnowartościowe. W mieszczącej się w piwnicy komorze gazowej między listopadem 1940 r. a sierpniem 1941 r. zostało zamordowanych ponad 9 tys. ludzi. Ich zwłoki – często poddawane sekcji w celu pobrania preparatów – palono, a popioły wsypywano do Soławy. Wstrzymanie w 1941 r. masowej eksterminacji chorych i niepełnosprawnych w Bernburgu nie oznaczało końca mordu, bowiem wkrótce w ramach „Akcji T4 f13” rozpoczęto tu likwidację niezdolnych do pracy osób pochodzenia żydowskiego. Do marca 1943 r. w Bernburgu zagazowano dalsze 5 tys. osób).  65. Lewiński Stanisław, ur. 14.09.1912 Kalisz, zam. Kalisz Dobrzec, telemonter, wolny, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 7984, następnie 13.12.1940 do Auschwitz.  66. Lipka Jan, ur. 19.12.1906 Mszczonów, zam. Kalisz ul. Widok 65, kupiec, żonaty, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6309, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 09.05.1941.  67. Liske Zygmunt, ur. 26.02.1904 Kalisz, zam. Kalisz ul. Nowy Świat 34, wolny, kupiec, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6341, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940.  68. Machowczyk Zygmunt, ur. 15.01.1908 Kalisz, zam. Kalisz ul. Greiserstrasse 23, żonaty, 2 dzieci, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8483, deportowany 26.06.1940 do Mauthausen-Gusen. Zamordowany 02.12.1940.  69. Maciołek Józef, ur. 10.12.1890 Cielce/Turek, zam. Kalisz ul. Wienerstrasse 8/ul. Złota od ul. Chopina w górę/, żonaty, 8 dzieci, robotnik, betoniarz, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8494, następnie do KL Sachsenhausen  70. Marciniak Adam, ur. 18.01.1897 Zduńska Wola, zam. Majków, żonaty, 2 dzieci, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 7981, 03.08.1940 deportowany do Sachsenhausen.  71. Marszał Jan, ur. 09.06.1913 Kalisz, zam. Kalisz ul. Borzigstrasse 41/7, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6324, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 29.01.1941.  72. Matuszewski Adam, ur. 20.12.1903 Kalisz, zam. Kalisz ul. Widok 68, tkacz, żonaty, 2 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6331, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940  73. Matyjasz Stefan, ur. 29.01.1909 Kalisz, zam. Kalisz ul. Kriegstrasse 1, żonaty, 2 dzieci, piekarz, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8489, deportowany 26.06.1940 do Mauthausen-Gusen. Zamordowany 01.10.1940.  74. Młynarczyk Józef, ur. 19.11.1897 Morawin, zam. Kalisz ul. Bergstrasse 1, żonaty, 3 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6319, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 04.03.1941.  75. Mytka Stefan, ur.10.10.1889 Rogasen koło Lańcuta, zam. Kalisz, Bismarckstrasse 13, robotnik, wdowiec, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6372, deportowany 03.09.1940 do Sachsenhausen nr jeńca 31592. Zamordowany 17.01.1941.  76. Napieralski Edmund, ur. 03.11.1906 Zgórz, zam. Kalisz Borsigstrasse 3/Asnyka/, żonaty, 2 dzieci, tapicer, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6322, wyzwolony w Dachau?  77. Nowakowski Michał, ur. 15.08.1890 Kalisz, zam. Kalisz ul. Lüdingenstrasse 16, żonaty, 4 dzieci,  06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8485, deportowany 26.06.1940 do Mauthausen-Gusen nr 2816.   78. Oliwiecki Michał, ur. 26.09.1896 Dąbie, zam. Kalisz ul. H. Göringstrasse/ Aleja Wolności 17, żonaty, 2 dzieci, stolarz, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6303, wyzwolony w Dachau.  79. Orczykowski Stefan, ur. 26.03.1907 Łaszków, zam. Kalisz ul. Gratzerstrasse/Ciasna? 11, gospodarz domu, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6305, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 07.09.1941.  80. Papuziński Franciszek, ur. 29.03.1915 Kalisz, zam. Kalisz ul. Hohestrasse 27, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6317, wyzwolony w Dachau?  81. Pawlak Władysław, ur. 16.06.1905 Ostrów Wlkp., zam. Kalisz  ul. Am Stadtgraben 31, fryzjer, żonaty, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6367, w dniu 23.01.1941 deportowany do Kl Neuengamme, ?  82. Piechota Józef, ur. 25.12.1899 Bogdanów III, zam. Kalisz ul. Ogrodowa 17, robotnik, żonaty, 2 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6355, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 23.09.1940  83. Polkowski Jerzy, ur. 26.07.1918 Moskwa, zam. Kalisz, ul. Łódzka 9, student medycyny, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6318, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 17.03.1941. W książce  „Zbrodnie hitlerowskie na ziemi kaliskiej w latach 1939-45”  na str. 178 znajduje się orzeczenie policyjne kierujące go do obozu koncentracyjnego: ”Polkowski jest maturzystą, udzielał się w harcerstwie, jest wrogo nastawiony do niemieckości”. Podpisane - Polizmeister Winzer.  84. Polowczyk Józef, ur. 24.07.1916 Mroczki Wielkie, zam. Kalisz ul. Goethestrasse 4/ Kościuszki/, kierowca, wolny, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6371, wyzwolony w Dachau.  85. Polowczyk Stefan, ur. 12.01.1910 Tykadłów, zam. ul. Horst-Wesselerstrasse 4/Gartenstrasse 4/10, wolny, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6370, włókiennik, przędzalnik, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6370, wyzwolony w Dachau.  86. Polowiak Stanisław, ur.19.03.1902 Kalisz, zam. Kalisz ul. Wiener Strasse 33/ Złota, żonaty, robotnik, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6343, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 17.09.1941  87. Przybylski Adam, ur. 07.12.1901 Kalisz, zam. Kalisz ul. Tannenbergstrasse 6, żonaty, 5 dzieci, kupiec, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8492, deportowany 26.06.1940 do Mauthausen Gusen. Zamordowany 19.01.1941.  88. Pytliński Aleksander, ur. 30.11.1888 Kalisz, zam. Kalisz, ul. Schlachthofstrasse 7/Rzeźnicza?, robotnik , żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6351, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 31.07.1940.  89. Rajbiś Roman, ur. 22.02.1911 Kalisz, zam. Kalisz ul. Łódzka 76, żonaty, 2 dzieci, krawiec, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6339, wyzwolony w Dachau.  90. Skórniak Stefan, 20.03.1907 Kalisz, zam. Kalisz, ul. Obergasse 13, wolny, rzeźnik, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6334, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 07.12.1941.  91. Skrzypiński Stefan, ur. 12.08.1890 Kalisz, zam. Kalisz ul. Krótka 3, kupiec, żonaty, 1 dziecko,  26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6306, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 16.11.1940.  92. Sobczak Józef, ur. 03.12.1897 Pruszków/Kalisz, zam. Kalisz ul. Wichowstrasse/Wirchowstrasse 6, rolnik, żonaty, 3 dzieci, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8497, 26.06.1940 deportowany do  KL Mauthausen-Gusen. Zamordowany 09.02.1941.  93. Sroka Antoni, ur. 07.01.1904 Ostrów Wlkp., zam. Kalisz, ul. Łódzka 34, żonaty, 1 dziecko, zawód: Schachtmeister-specjalista od drążenia szybów, robót tunelowych,  26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6345, 13.12.1940 deportowany do Auschwitz.  94. Świeściak Władysław, ur. 25.5.1895 Wieruszów, zam. Kalisz ul. Poznańska 59, monter, żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6333, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 29.10.1940 w Gusen.  95. Wąsik Stefan, ur. 07.02.1913 Kalisz, zam. Kalisz  ul. Kruppstrasse 15/Ostrowska/, rzeźnik, żonaty, 1 dziecko,  26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6369, dnia 13.12.1940 do Kl Auschwitz, ?  96. Witkowski Willy, ur. 29.09.1916 Netzbruch, zam. Kalisz ul. Gnesenerstrasse 53a/Plac Kilińskiego/, urzędnik, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6315, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940.  97. Wolnicki Franciszek, ur. 01.12.1894 Praszka, zam. Kalisz ul. Lessingstrasse 2/Jabłkowskiego, kierowca ciężarówki, żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6365, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940 zamordowany 19.8.1941 w Hartheim.  98. Woźniak Stefan, ur. 26.08.1909 w Kaliszu, zam. Kalisz ul. Lessingstrasse 2/ Jabłkowskiego, ślusarz, żonaty, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6349, 03.09.1940 deportowany do Sachsenhausen nr jeńca 31599, zamordowany 07.05.1941.  99. Wrzesiński Jan, ur. 25.07.1912 Czartki, zam. Kalisz ul. Tannenbaumstr. 36/Jodłowa?, żonaty, 1 dziecko, robotnik, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6336, wyzwolony w Dachau.  100.               Wypych Kazimierz, ur. 22.01.1907 Kalisz, zam. Kalisz ul. Częstochowska 32 / jak Kęsikowski/, betoniarz, żonaty, 2 dzieci, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8030, deportowany 03.09.1940 do KL Sachsenhausen nr 31488. Zamordowany 24.03.1942 AL Klinker.  101.               Zakulski Michał, ur. 14.09.1897, zam. Kalisz ul. Gartenstrasse /Ogrodowa 17, robotnik, wolny, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6376. Zamordowany 25.08.1940.   102.               Zieliński Piotr, ur. 08.12.1892 Kalisz, zam. Kalisz ul. Tannenbergstrasse 18, żonaty, 2 dzieci, cieśla, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6337, 26.10.1940 zwolniony z obozu
Mapa Kalisza 1945, nazwy ulic



1. Adamkiewicz Stefan/Szczepan, ur. 02.09.1900 Kalisz, zam. Kalisz ul. Szkolna 6, woźny szkolny, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6307, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 26.11.1940. "Został doprowadzony na polecenie Gestapo. Wyżej wymieniony znany jest jako zdecydowany przeciwnik Niemiec i z tego powodu jest niepożądany"*

2. Andrecki Czesław, ur. 10.06.1900 w Kalisz, zam. Kalisz ul. Ogrodowa 32, 67, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6363, deportowany do KL Mauthausen-Gusen. Zamordowany 07.11.1941.

3. Andrzejczak Władysław, 09.06.1889 Kalisz, zam. Kalisz ul. Częstochowska 75, żonaty, 2 dzieci, robotnik, 06.05.1940 deportowany do Dachau, nr 8488, 26.06.1940 deportowany do Mauthausen Gusen, zamordowany 06.01.1941.

4. Bartosik Kazimierz, ur. 18.01.1905 Ilno, zam. Kalisz ul. Karenbachstrasse 69, żonaty, 1 dziecko, rzeźnik, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8487, deportowany 26.06.1940 do Mauthausen Gusen. Zamordowany 08.08.1941.

5. Bednarek Zygmunt, ur. 05.02.1918 Hechlingen, Kalisz Lutzhestr./Łódzka 67, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6342, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 06.06.1940.

6. Bielak Stefan, ur. 24.08.1903 Borków, robotnik, zam. Kalisz ul. Górnośląska, Dachau nr 6375, 03.09.1940 deportowany do KL Sachsenhausen

7. Biernacki Aleksander, ur. 11.01.1900 Łódź, zam. Kalisz, ul. Widok 3, rzeźnik, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6329, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 12.01.1941.

8. Biernacki Stefan, ur. 15.08.1880 Kielce, zam. Kalisz ul. Limanowskiego 7, żonaty, 3 dzieci, księgowy, deportowany 06.05.1940 do Dachau, nr 8627, prawdopodobnie deportowany do KL Buchenwald.

9. Bilski Adam, ur. 10.04.1920 lub 1919 Kalisz, zam. Kalisz ul. Górna 2, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8482, deportowany 26.06.1940 do Mauthausen Gusen. Na stronie www.straty.pl podano: Informacje o prześladowaniach- Źródło: „Sonderfahndungsbuch Polen”, Herausgegeben vom Reichskriminalpolizeiamt Berlin C2, Wederscher Mark 5/6, 1939 Berlin, cywilna ofiara wojny: zmuszony do ukrywania. Powody ukrywania: wpisany do "Specjalnej księgi Polaków ściganych listem gończym".

10. Biniecki Franciszek, ur. 25.08.1897 Łask, Kalisz ul. Lipowa 8, żonaty, 2 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6128, deportowany do KL Neuengamme 24721. Zamordowany w Dachau 03.05.1941.

11. Błaszczyk Józef, ur. 01.03.1987 Steczniów, zam. Kalisz, ul. Warszawska 33, rolnik, deportowany do Dachau 06.05.1940 nr 8026. Zamordowany w Dachau 07.04.1942.

12. Błaszczyński Jan, ur. 25.01.1920 Stawiszyn, zam. Kalisz ul. Goethego 2, deportowany do Dachau 26.05.1940, nr 12342. Wyzwolony w Dachau.

13. Błędowski Adrian, ur. 31 stycznia 1917 w Kalisz, Kalisz ul. Schillera 9, Dachau 24027. Wyzwolony w Dachau.

14. Bogucki Leon, ur. 25.06.1898 Moraczewo, zam. Kalisz Poznańska 4, rolnik, żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6332, wyzwolony w Dachau?

15. Borkowski Stanisław, ur. 02.04.1920 Kalisz, zam. Kalisz ul. Goeringa 13, deportowany do Dachau 26.05.1940, Dachau nr 12347, zwolniony 15.08.1940.

16. Bublicki Antoni, ur. 27.01.1901 Iwanowice, Kalisz ul. Górnośląska 32, krawiec, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6348, zamordowany 22.03.1944.

17. Buczyński Marian, ur. 9.08.1905 Turek, Kalisz ul. Widok 14, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6327, 25.08.1940 deportowany do Neuengamme.

18. Bukowski Franciszek, ur. 08.01.1915, Oldenbrock/Holandia, zam. Kalisz ul. Goethestrasse 16, Dachau 6361

19. Chabierski Czesław, ur. 10.12.1902, zam. Kalisz, ul. Handlowa 6, żonaty, 2 dzieci, tkacz, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6330, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 10.08.1941

20. Chmielewski Teodor, ur. 11.05.1894 Kalisz, zam. Kalisz, ul. Warszawska 26, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6302, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 18.01.1941.

21. Cybulski Józef, ur. 13.11.1904 Błaszki, zam. Kalisz, Wilhelmstr.28, Dachau 6310, 26.04.1940 deportowany do Dachau, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 24.12.1940

22. Darul Wincenty, ur. 22.03.1876 Chełmo, zam. Kalisz, Kruppstr. 7, 26.04.1940 deportowany do Dachau, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 21.02.1941

23. Dąbrowski Tadeusz, ur. 16.09.1897 Łódź, zam. Kalisz, ul. Górnośląska 30, kupiec, 6 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6325, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 03.12.1940

24. Dolata Józef, ur 02.03.1897 Lipnica, zam. Kalisz Wissmannstr. 31, kupiec, 26.04.1940 deportowany do Dachau, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 30.11.1941.

25. Dominiak Stefan/Szczepan, ur. 10.12.1895 Żelistaw, robotnik, zam. Kalisz Bismarckstrasse 47, 26.04.1940 deportowany do Dachau, 3.09.1940 deportowany do Sachsenhausen

26. Drobnik Kazimierz, ur. 17.02.1912 Łódź, zam. Kalisz ul. P.O.W 2, krawiec, 3 dzieci, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8016, 6.05.1940 deportowany do Sachsenhausen

27. Dudek Mieczysław, ur. 25.05.1913 Kalisz, zam. Kalisz, Widok 32, kierowca, żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau, nr 6354, 03.09.1940 deportowany do Sachsenhausen nr jeńca 31265. Zamordowany 11.03.1943.

28. Dymkowski Kazimierz, ur. 30.05.1922 Kalisz, zam. Kalisz Charlottenstr. 27, 26.05.1940 deportowany do Dachau, nr 12340, wyzwolony w Dachau.

29. Dymkowski Stefan, ur. 28.06.1921 Kalisz, zam. Kalisz Charlottenstr. 27, 26.05.1940 deportowany do Dachau, nr 11900, wyzwolony w Dachau.

30. Dziewanowski Władysław, ur. 24.09.1908 Długa Goślina/k. Poznania, zam. Kalisz Engegasse 12, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6379, 03.09.1940 deportowany do Sachsenhausen nr jeńca 31282. Zamordowany 12.03.1942.

31. Fetter Jan, ur. 09.01.1921 Jeziorsko, kupiec, 26.05.1940 deportowany do Dachau nr 12323, 13.12.1940 do KL Auschwitz.

32. Generowicz Franciszek, ur. 2.10.1912 Kalisz, zam. Kalisz, 06.06.1940 deportowany do Dachau nr 8430, 26.06.1940 deportowany do KL Auschwitz.

33. Jędrzejewski Józef, ur. 05.02.1912, zam. Kalisz Karl Peterstrasse /Wąska 15, deportowany do Ravensbrück , przeniesiony do Dachau 05.02.1943 nr 32099

34   Waliński Kazimierz, ur. 21.02.1899  Chałupska/Moglino, zam. Kalisz Tannenbergstrasse 31, kowal, żonaty, 1 dziecko, aresztowany 15.04.1940, deportowany do Dachau nr 6360, blok 16, wyzwolony przez US Army.

35    Wozniak Andrzej, ur. 29.11.1877 Winiary/Kalisz, zam. Kalisz Łódzka 1, żonaty, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6127 

36   Glapa Stanisław, ur. 24.01.1906 Kalisz, zam. Kalisz ul. Wodna 1l, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6381, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. W zachowanym rozkazie opisano go w sposób następujący: "Zachowuje się aktywnie wobec Niemców, o każdej porze gotów jest zbrojnie walczyć o polskość przeciwko Niemcom"; z "Dzieje Kalisza" Pod redakcją: Rusińskiego

37    Godel Wacław, ur. 01.11.1887 Błaszki, zam. Kalisz Hindenburgstrasse/Śródmiejska 18, restaurator, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6300, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 13.11.1940.

38   Górnicki Stanisław, ur. 29.12.1888 Rylsk Mały, zam. Kalisz Guetterstr. 36, 06.06.1940 deportowany do Dachau nr 6320, artysta malarz, żonaty, 3 dzieci, wyzwolony w Dachau?

39   Górnicki Tadeusz, ur. 24.03.1915 Szczypiorno, zam. Kalisz Goetherstr. 36, artysta malarz, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6321, wyzwolony w Dachau.

40   Grabarczyk Ignacy, ur. 11.07.1873 Turek, Kalisz ul. Poznańska 19, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6378, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940.

41   Grabarczyk Stanisław, ur. 01.01.1887 Turek, Kalisz ul. Poznańska 19, malarz, żonaty, 9 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6352, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 23.05.1941.

42   Grabski Józef, ur. 11.12.1890 Częstochowa, Kalisz ul. Limanowskiego, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 8491, zamordowany w Hartheim 22.01.1942 lub 23.03.1942.

43   Gryndziński Józef, ur. 05.02.1907 Kalisz, Kalisz ul. Niemojowskich 11, kierowca, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6113, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 06.06.1940. Zamordowany 14.11.1941.

44   Grzegorek Lorenc, ur. 07.06.1895 Kościelna Wieś, zam. Kalisz ul. Poznańska 51, kupiec, żonaty, 3 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6328, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany w centrum eutanazji Hartheim 20.08.1941.

45   Grzelak Michał, ur. 29.08.1912 Rychnów, zam. Rychnów, 6.05.1940 deportowany do Dachau nr 7970, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 26.06.1940.

46   Hermanowicz Michał, ur. 22.04.1891 Wilno, zam. Asnyka 3,  żonaty, 1 dziecko,  26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6353/14618, zamordowany 07.04.1941.

47   Jakubowski Stefan, ur. 28.07.1911 Kalisz, zam. Kalisz ul. Kantstrasse 5, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6312, deportowany do KL Sachsenhausen.

48  Janiak Kazimierz, ur. 23.12.1919 Charłupia Wielka, zam. Kalisz ul Gratzerstrasse/Ciasna 2, urzędnik, był uciekinierem z obozu jenieckiego do którego się dostał po bitwie nad Bzurą. W Kaliszu po ucieczce ukrywał się. Podoficer WP. Miał 18 lat w momencie wybuchu II Wojny Światowej. Dnia 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6308, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. W książce „Zbrodnie hitlerowskie na ziemi kaliskiej w latach 1939-45” na str. 178 znajduje się orzeczenie policyjne kierujące go do obozu koncentracyjnego: „Janiak był polskim podoficerem i jest wrogo nastawiony do niemieckości”. Podpisane - Polizmeister Winzer. Przeżył pobyt w obozach. Informacja od wnuka p. Tomasza Janiaka.

Fiszka jeńca Dachau K.Janiaka

49    Jendrecki Józef, ur. 19.09.1899 Sulmów, zam. Kalisz Am Staatsgraben/Babina 1, restaurator, żonaty, 2 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6301, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940.

50   Jopek Józef, ur. 25.10.1897 Dobrzec/Kalisz, zam. Kalisz ul. Dworcowa 8, młynarz, żonaty, 2 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6326, deportowany 03.09.1940 do KL Sachsenhausen nr 31716. Zamordowany 23.09.1940.

51   Kaczmarek Józef, ur. 22.12.1893 Kalisz Piwonice, rolnik, żonaty, 3 dzieci, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 7988, 26.06.1940 deportowany do KL Mauthausen-Gusen, Zamordowany 10.12.1941 w Hartheim-centrum eutanazji.

52   Kaleciński Mieczysław, ur. 21.06.1901 Kalisz, zam. Kalisz ul. Am Königsweg 1/B. Pobożnego, piekarz, żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6335, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 05.12.1941 w Hartheim-centrum eutanazji.

53   Kania Michał, ur. 04.09.1892 Dobrzec/Kalisz, zam. Kalisz Viktoriastrasse 3, robotnik, żonaty, 3 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6313, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 20.11.1940.

54   Katarzyniak Kazimierz, ur. 20.01.1900, zam. Kalisz ul. Szkolna 1, mistrz rzeźnicki, aresztowany 15.04.1940, deportowany 26.06.1940 do KL Dachau nr 6109, następnie 16.08.1940 do Mauthausen Gusen. Zamordowany 16.10.1941.

55   Kęsikowski (Kensikowski) Jan, ur. 24.08.1907 Kalisz, zam. Kalisz, Częstochowska 32, betoniarz, żonaty, 3 dzieci, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8481, deportowany 03.09.1940 do KL Sachsenhausen nr 31645. Zamordowany 14.06.1941.

56   Knychas Antoni, ur. 08.01.1901, Kalisz, zam. Kalisz ul. Tannenbergstrasse 79/Korczak?, robotnik, żonaty, 4 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6366, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 18.10.1940.

57   Kopacki Józef, ur. 13.08.1898 Dortmund, zam. Kalisz ul. Wienerstrasse 30/ ul. Złota, robotnik, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8023, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 26.06.1940. Zamordowany 18.09.1940.

58    Kozłowski Stefan, ur. 27.12.1903, zam. Kalisz ul. Falkowska 2, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6377, umieszczony w księdze pamiątkowej Gedenkbuch Ravensbrück, strona straty.pl podaje, że został zamordowany w Dachau 16.09.1942.

59   Koźlik Michał, ur. 14.09.1896 Tykadłów, zam. Kalisz ul. Brennerstrasse 6, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8493, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 26.06.1940. Zamordowany 30.11.1941.

60   Krajewicz Czesław, ur. 21.01.1907 Grabowo, zam. Kalisz ul. Tannenbergstrasse 37, żonaty, ślusarz, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8496, deportowany 03.09.1940 do Sachsenhausen.

61   Królikowski Józef, 02.04.1906 Nosków, zam. Kalisz, ul. Wrocławska 63, żonaty, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6373, 08.04.1941 deportowany do KL Ravensbruck, ?

62    Kruk Jakub, ur. 25.01.1897 Żupawa, zam. Kalisz ul. Zeppelinstrasse 17/Asnyka, żonaty, 3 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6368, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 15.10.1940.

63   Krzeszkiewicz Władysław, ur. 05.04.1913 Kalisz, zam. Kalisz ul. Górnośląska 42, murarz, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6311, wyzwolony w Dachau.

64   Krzyżanowski Józef, ur. 19.05.1896 Frankowizna, zam. Kalisz, ul. Friesenstr. 12, robotnik, żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6350, deportowany do KL Sachsenhausen 03.09.1940 nr 31336, zamordowany 26.12.1940.

65   Kubiński Henryk, 06.01.1895 Adelin, zam. Kalisz Goethestrasse/Kościuszki 20/7, kupiec, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6316, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany w centrum eutanazji 18.8.1941 w Hartheim.

66   Kurzajek Piotr, ur. 23.09.1915 Kalisz, zam. Kalisz H. Göringstrasse/ Aleja Wolności 15, kierowca, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6374, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 14.09.1941 w KL Gusen.

67   Laskowski Tadeusz, ur. 10.11.1906 Kalisz, zam. Kalisz ul. Am Markt 4 ( Rynek 4). wolny, urzędnik, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8490, deportowany 26.06.1940 do Mauthausen Gusen. Zamordowany 22.08.1940.

68   Lewicki Stanisław, 06.04.1892 Kalisz, zam. Kalisz Goethestrasse/Kościuszki 16, kominiarz, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6304, deportowany do KL Sachsenhausen nr 31583. Zamordowany 15.10.1942 Bernburg ( Była Klinika Psychiatryczna w Bernburgu stała się jednym z sześciu ośrodków zagłady osób, uznanych przez nazistowskich lekarzy za niepełnowartościowe. W mieszczącej się w piwnicy komorze gazowej między listopadem 1940 r. a sierpniem 1941 r. zostało zamordowanych ponad 9 tys. ludzi. Ich zwłoki – często poddawane sekcji w celu pobrania preparatów – palono, a popioły wsypywano do Soławy. Wstrzymanie w 1941 r. masowej eksterminacji chorych i niepełnosprawnych w Bernburgu nie oznaczało końca mordu, bowiem wkrótce w ramach „Akcji T4 f13” rozpoczęto tu likwidację niezdolnych do pracy osób pochodzenia żydowskiego. Do marca 1943 r. w Bernburgu zagazowano dalsze 5 tys. osób).

69   Lewiński Stanisław, ur. 14.09.1912 Kalisz, zam. Kalisz Dobrzec, telemonter, wolny, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 7984, następnie 13.12.1940 do Auschwitz.

70   Lipka Jan, ur. 19.12.1906 Mszczonów, zam. Kalisz ul. Widok 65, kupiec, żonaty, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6309, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 09.05.1941.

71    Liske Zygmunt, ur. 26.02.1904 Kalisz, zam. Kalisz ul. Nowy Świat 34, wolny, kupiec, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6341, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940.

72   Machowczyk Zygmunt, ur. 15.01.1908 Kalisz, zam. Kalisz ul. Greiserstrasse 23, żonaty, 2 dzieci, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8483, deportowany 26.06.1940 do Mauthausen-Gusen. Zamordowany 02.12.1940.

73   Maciołek Józef, ur. 10.12.1890 Cielce/Turek, zam. Kalisz ul. Wienerstrasse 8/ul. Złota od ul. Chopina w górę/, żonaty, 8 dzieci, robotnik, betoniarz, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8494, następnie do KL Sachsenhausen.

74   Marciniak Adam, ur. 18.01.1897 Zduńska Wola, zam. Majków, żonaty, 2 dzieci, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 7981, 03.08.1940 deportowany do Sachsenhausen.

75   Marszał Jan, ur. 09.06.1913 Kalisz, zam. Kalisz ul. Borzigstrasse 41/7, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6324, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 29.01.1941.

76.  Marszewski Leopold, ur. 08.11.1913 w Choczu, zam. Kalisz Sobieskistrasse 28, kupiec.

77   Matuszewski Adam, ur. 20.12.1903 Kalisz, zam. Kalisz ul. Widok 68, tkacz, żonaty, 2 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6331, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940.

78   Matyjasz Stefan, ur. 29.01.1909 Kalisz, zam. Kalisz ul. Kriegstrasse 1, żonaty, 2 dzieci, piekarz, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8489, deportowany 26.06.1940 do Mauthausen-Gusen. Zamordowany 01.10.1940.

78   Młynarczyk Józef, ur. 19.11.1897 Morawin, zam. Kalisz ul. Bergstrasse 1, żonaty, 3 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6319, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940. Zamordowany 04.03.1941.

79   Mytka Stefan, ur.10.10.1889 Rogasen koło Lańcuta, zam. Kalisz, Bismarckstrasse 13, robotnik, wdowiec, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6372, deportowany 03.09.1940 do Sachsenhausen nr jeńca 31592. Zamordowany 17.01.1941.

80   Napieralski Edmund, ur. 03.11.1906 Zgórz, zam. Kalisz Borsigstrasse 3/Asnyka/, żonaty, 2 dzieci, tapicer, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6322, wyzwolony w Dachau?

81   Nowakowski Michał, ur. 15.08.1890 Kalisz, zam. Kalisz ul. Lüdingenstrasse 16, żonaty, 4 dzieci, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8485, deportowany 26.06.1940 do Mauthausen-Gusen nr 2816.

82   Oliwiecki Michał, ur. 26.09.1896 Dąbie, zam. Kalisz ul. H. Göringstrasse/ Aleja Wolności 17, żonaty, 2 dzieci, stolarz, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6303, wyzwolony w Dachau.

83   Orczykowski Stefan, ur. 26.03.1907 Łaszków, zam. Kalisz ul. Gratzerstrasse/Ciasna? 11, gospodarz domu, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6305, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 07.09.1941.

84   Papuziński Franciszek, ur. 29.03.1915 Kalisz, zam. Kalisz ul. Hohestrasse 27, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6317, wyzwolony w Dachau?

85   Pawlak Władysław, ur. 16.06.1905 Ostrów Wlkp., zam. Kalisz ul. Am Stadtgraben 31, fryzjer, żonaty, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6367, w dniu 23.01.1941 deportowany do Kl Neuengamme, ?

86   Piechota Józef, ur. 25.12.1899 Bogdanów III, zam. Kalisz ul. Ogrodowa 17, robotnik, żonaty, 2 dzieci, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6355, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 23.09.1940

87   Polkowski Jerzy, ur. 26.07.1918 Moskwa, zam. Kalisz, ul. Łódzka 9, student medycyny, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6318, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 17.03.1941. W książce „Zbrodnie hitlerowskie na ziemi kaliskiej w latach 1939-45” na str. 178 znajduje się orzeczenie policyjne kierujące go do obozu koncentracyjnego: ”Polkowski jest maturzystą, udzielał się w harcerstwie, jest wrogo nastawiony do niemieckości”. Podpisane - Polizmeister Winzer.

88   Polowczyk Józef, ur. 24.07.1916 Mroczki Wielkie, zam. Kalisz ul. Goethestrasse 4/ Kościuszki/, kierowca, wolny, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6371, wyzwolony w Dachau.

89   Polowczyk Stefan, ur. 12.01.1910 Tykadłów, zam. ul. Horst-Wesselerstrasse 4/Gartenstrasse 4/10, wolny, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6370, włókiennik, przędzalnik, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6370, wyzwolony w Dachau.

90   Polowiak Stanisław, ur.19.03.1902 Kalisz, zam. Kalisz ul. Wiener Strasse 33/ Złota, żonaty, robotnik, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6343, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 17.09.1941

91   Przybylski Adam, ur. 07.12.1901 Kalisz, zam. Kalisz ul. Tannenbergstrasse 6, żonaty, 5 dzieci, kupiec, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8492, deportowany 26.06.1940 do Mauthausen Gusen. Zamordowany 19.01.1941.

92   Pytliński Aleksander, ur. 30.11.1888 Kalisz, zam. Kalisz, ul. Schlachthofstrasse 7/Rzeźnicza?, robotnik , żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6351, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 31.07.1940.

93   Rajbiś Roman, ur. 22.02.1911 Kalisz, zam. Kalisz ul. Łódzka 76, żonaty, 2 dzieci, krawiec, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6339, wyzwolony w Dachau.

94   Skórniak Stefan, 20.03.1907 Kalisz, zam. Kalisz, ul. Obergasse 13, wolny, rzeźnik, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6334, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 07.12.1941.

95   Skrzypiński Stefan, ur. 12.08.1890 Kalisz, zam. Kalisz ul. Krótka 3, kupiec, żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6306, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 16.11.1940.

96   Sobczak Józef, ur. 03.12.1897 Pruszków/Kalisz, zam. Kalisz ul. Wichowstrasse/Wirchowstrasse 6, rolnik, żonaty, 3 dzieci, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8497, 26.06.1940 deportowany do KL Mauthausen-Gusen. Zamordowany 09.02.1941.

97   Sroka Antoni, ur. 07.01.1904 Ostrów Wlkp., zam. Kalisz, ul. Łódzka 34, żonaty, 1 dziecko, zawód: Schachtmeister-specjalista od drążenia szybów, robót tunelowych, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6345, 13.12.1940 deportowany do Auschwitz.

98   Świeściak Władysław, ur. 25.5.1895 Wieruszów, zam. Kalisz ul. Poznańska 59, monter, żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6333, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940, zamordowany 29.10.1940 w Gusen.

99   Wąsik Stefan, ur. 07.02.1913 Kalisz, zam. Kalisz ul. Kruppstrasse 15/Ostrowska/, rzeźnik, żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6369, dnia 13.12.1940 do Kl Auschwitz, ?

100Witkowski Willy, ur. 29.09.1916 Netzbruch, zam. Kalisz ul. Gnesenerstrasse 53a/Plac Kilińskiego/, urzędnik, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6315, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940.

101Wolnicki Franciszek, ur. 01.12.1894 Praszka, zam. Kalisz ul. Lessingstrasse 2/Jabłkowskiego, kierowca ciężarówki, żonaty, 1 dziecko, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6365, deportowany do KL Mauthausen-Gusen 05.06.1940 zamordowany 19.8.1941 w Hartheim.

102Woźniak Stefan, ur. 26.08.1909  Kalisz, zam. Kalisz ul. Lessingstrasse 2/ Jabłkowskiego, ślusarz, żonaty, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6349, 03.09.1940 deportowany do Sachsenhausen nr jeńca 31599, zamordowany 07.05.1941.

103Wrzesiński Jan, ur. 25.07.1912 Czartki, zam. Kalisz ul. Tannenbaumstr. 36/Jodłowa?, żonaty, 1 dziecko, robotnik, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6336, wyzwolony w Dachau.

104Wypych Kazimierz, ur. 22.01.1907 Kalisz, zam. Kalisz ul. Częstochowska 32 / jak Kęsikowski/, betoniarz, żonaty, 2 dzieci, 06.05.1940 deportowany do Dachau nr 8030, deportowany 03.09.1940 do KL Sachsenhausen nr 31488. Zamordowany 24.03.1942 AL Klinker.

105 Zakulski Michał, ur. 14.09.1897, zam. Kalisz ul. Gartenstrasse /Ogrodowa 17, robotnik, wolny, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6376. Zamordowany 25.08.1940.

106Zieliński Piotr, ur. 08.12.1892 Kalisz, zam. Kalisz ul. Tannenbergstrasse 18, żonaty, 2 dzieci, cieśla, 26.04.1940 deportowany do Dachau nr 6337, 26.10.1940 zwolniony z obozu.

107Józwiak Józef, ur. 01.11.1908, Kalisz Wiener Strasse 18, 06.06.1940 deportowany do Mauthausen-Gusen 6357, 03.12.1941 deportowany do Dachau

108Józwiak Wiktor, ur. 15.12.1915, Kalisz Wiener Strasse 18, Wittenberge, Lager Stadtsaal (filia obozu Neuengamme)

109Jędrzejewski Henryk, ur. 17.04.1914, zam. Kalisz, Danzigerstrasse 6, deportowany do Ravensbrück, przeniesiony do Dachau 6380/32098, zamordowany 17.10.1942 w Hartheim. 


Transporty z Kalisza  do Dachau:

06.04.1940
26.04.1940
06.05.1940
06.06.1940

Aresztowani z Kalisza, akcja Gestapo 15.04.1940. Obóz Dachau, Mauthausen Gusen, Sachsenhausen.
Lista aresztowanych 15.04.1940 z Kalisza

Źródło: APK, Wykaz osób aresztowanych przez placówkę Gestapo na terenie miast: Kalisza, Ostrowa, Turku.., Spuścizna T.Martyna, Sygn. 369




*Zbrodnie hitlerowskie na ziemi kaliskiej w latach 1939 1945 pod redakcją Antoniego Czubińskiego, str. 212.



Księga przyjęć do KL Dachau z nazwiskami kaliszan 1



Księga przyjęć do KL Dachau z nazwiskami kaliszan 2



Księga przyjęć do KL Dachau z nazwiskami kaliszan 3






Nazwy ulic

Am Poststraße- Zamkowa

Am Prosnaufer - Wodna

Am Staatgraben-Babina, Niecała

Adolf Hitlerplatz- Św. Józefa

Am Markt - Nowy Rynek

Bayernweg - Przechodnia

Bismarkstraße - Kazimierza Pułaskiego

Brandenburger Strasse - Garbarska, Grodzka

Dietrich Eckart Straße - Piekarska

Frankenstraße - Franciszkańska

Grazer Straße - Ciasna

Hermann Goering Straße - Aleja Wolności

Herder Straße - Krótka

Hindenburgstraße- Śródmiejska

Innsbruckerstraße - 3 Maja

Friesenstraße - Parczewskiego

Kurzer Weg - Jasna

Linzer Straße - Chopina

Ludendroff Straße - Św. Stanisława

Ostmarken Straße - Chodyńskiego

Maikowski Straße- Rzeźnicza, Browarna

Rathausplatz - Główny Rynek

Schlageterstraße- Łazienna

Straße der SA - Sukiennicza

Thueringerstraße - Targowa

Warschauer Straße - Plac Kilińskiego

Wilhelm Gustloff Straße - Kazimierzowska

Wienerstraße 8/ul. Złota od ul. Chopina w górę