Etykiety

środa, 28 czerwca 2023

Ofiara akcji "Inteligencja" Tadeusz Szarras (1891-1940), burmistrz Błaszek.

 Tadeusz Szarras urodził się 02.01.1891 w Piętnie koło Turku. 

W latach 1907-1910 uczęszczał do Szkoły Handlowej w Kaliszu.
W 1911 został wcielony do armii carskiej. Powrócił z wojny w 1921. Zatrzymał się w Sieradzu, gdzie zawarł związek małżeński z Marią Lipińską. Z tego małżeństwa w 1922 roku urodził się syn Jerzy. W 1923 małżonkowie przenieśli się do Błaszek. Mieszkał w Błaszkach przy Placu Głównym nr 24. I tu urodził im się syn Stanisław w 1924 roku i córka Anna w 1928 roku. W 1930 miasto nawiedził wielki pożar, który strawił większą część zachodniej strony górnego rynku. Podczas tego pożaru spłonęło mieszkanie i sklep. Tadeusz Szarras należał przez wiele lat do Towarzystwa Gimnastycznego Sokół i był członkiem zarządu. Prezesem Sokoła był Antoni Mieszczański, właściciel Lubanowa.
To Mieszczański przekazał Sokołowi tereny przy drodze do stacji kolejowej. Na tak zwany plac sokolski. 
Do zarządu Sokoła należeli, Marian Antczak, Stefan Noweta, Józef Brzęczek, Adam Suwała, Franciszek Zajda, Radzikowski, Marcinkowski. W latach 30. powstała w Błaszkach Akcja Katolicka. Tadeusz Szarras był prezesem. Katolickiego Stowarzyszenia Mężów. Był również społecznym opiekunem szkoły i jego podpis widniał na świadectwach uczniów obok podpisu kierownika szkoły i wychowawcy klasy. W latach 30. Został wybrany do Rady miejskiej z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Ponadto pełnił funkcję ławnika. Ówczesna rada miejska w Błaszkach składała się z 12 radnych: 7 członków z ramienia BBWR, 1 ze Stronnictwa Narodowego (Stanisław Borkowski). Jeden z Polskiej Partii Socjalistycznej (Stefan Krzysztoforski) oraz 3 ze społeczności żydowskiej. 
W 1938 został wybrany na burmistrza. Jednak nie został zatwierdzony przez starostę kaliskiego. W głosowaniu na wiceburmistrza uzyskał poparcie wszystkich radnych miasta. Funkcje te pełnił do wybuchu wojny. Został aresztowany przez Niemców i w grupie Polaków i Żydów wywieziony do kaliskiego więzienia.
Znalazł się na liście proskrypcyjnej. Czym była lista proskrypcyjna? TUTAJ. Charakteryzując sylwetkę Szarrasa Niemcy zwracają uwagę na jego antyfaszystowskie, antyniemieckie nastawienie, wskazują , że jest organizatorem tajnych spotkań.

Fragment listy proskrypcyjnej z nazwiskiem Tadeusza Szarrasa


  Od 11 listopada 1939 roku przebywał w Kaliszu. Transportowany do Dachau 26.04.1940. W Dachau otrzymał numer jeniecki 6267. W dniu 05.06.1940 deportowany do Mauthausen-Gusen.

Fiszka jeńca nr 6267 Tadeusza Szarrasa
z Archiwum Aroslen

8 października 1940 roku podczas katorżniczej pracy w kamieniołomach został bestialsko zamordowany. Prochy zostały przesłane do Błaszek i do końca wojny urna z prochami była przechowywana w podziemiach kaplicy Cmentarnej. Żona Tadeusza Szarrasa po wywiezieniu męża do obozu została wraz z córką wysiedlona do Generalnej Guberni. W kwietniu 1945 r. Powróciła do Błaszek. Zmarła w 1947 w szpitalu w Sieradzu na skutek komplikacji pooperacyjnych. Synowie przez całą okupację przebywali w Błaszkach. Jerzy pracował w spółdzielnię spożywców. Stanisław wyjechał do Warszawy, w 1946 roku rozpoczął studia na Politechnice Warszawskiej. Gdzie przez kilka lat pracował jako asystent w katedrze Mineralogii i Krystalografii. Później przez wiele lat w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku.

Syn Tadeusza Szarrasa-Antoni Szarras jest autorem książki „Te wakacje trwały sześć lat”, o której jego córka Ita Turowicz powiedziała:
" przywołuje taki okres życia miasta, który nie został do tej pory utrwalony. Autor nie skupia się tylko na najbliższych, ale opisuje, z imienia i nazwiska mieszkańców miasta, ich zawody, zachowania i trudne, a czasem zabawne sytuacje. Za rodzinnym miastem wciąż tęskni'. 
Ja kocham Błaszki – nie kryjąc wzruszenia powiedział Stanisław Szarras na spotkaniu autorskim w rodzinnym mieście. – Tutaj się urodziłem, przeżyłem dzieciństwo, młodość i okupację. Kocham tu każdą ulicę i mieszkańców. Pamiętam, gdzie kto mieszkał. Moje miasto jest moim hobby. We wspomnianej promocji książki uczestniczyła rodzina autora wspomnień, Ita Turowicz, która je opracowała i wydawca publikacji Ryszard Sierociński, właściciel firmy Profart"

Syn Tadeusza-Antoni Szarras, autor książki "Te wakacje trwały sześć lat"
 kurier_4_2016.pdf (blaszki.pl)


Księga Dachau:

Źródło:
Ks. Ryszard Tuzin "Błaszki Wzgórze Anny"

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.