Heinrich Nolte, starszy sekretarz kryminalny Gestapo w Kaliszu.

Nie mogłam znaleźć nigdzie zdjęcia Heinricha Nolte, podobnie zresztą jak Wilhelma Schönrogge, ale dopisało mi szczęście i udało mi się kupić na aukcji zdjęcie podpisane Oberst (niem. pułkownik)  "chwali" Nolte. Być może Nolte to stojący na baczność gestapowiec. A może to Nolte siedzi, bo "Oberst Kunow" dopisane jest później?

Gdzie mogło zostać zrobione to zdjęcie w Kaliszu? Mam swój typ, ale może czytelnicy podpowiedzą.

Czy ktoś z państwa napotkał zdjęcie Noltego?

Heinrich Theodor Nolte, ur. 20.07.1906 w Rheine okręg Steindurt,
syn Hermana i Elisabeth z d. Riesing,
 starszy sekretarz kryminalny Gestapo w Kaliszu.

Na posterunku w Cekowie pracował żandarm August Just. Miał siostrę Huldę ur. 1902, Melidę ur. 1904, zamieszkała w Plewni Nowej, Martę ur. 1909 oraz brata Emila ur. 1914.

Emil Just, z zawodu tkacz, w 1937 roku wyprowadził się do Kalisza, zamieszkał na ulicy Częstochowskiej 30. Pod numerem 16 A wraz z żoną Martą z d. Leipe budował dom od 1938 (Źródło: APK w Kaliszu, Zespół: Akta miasta Kalisza, Akta budowlane nieruchomości przy ul. Częstochowskiej nr 20c - dotyczą budowy domu mieszkalnego, Sygn. 11/19/0/5.2/742). 

Był policjantem lub żandarmem, członkiem SA. Zmarł w Kaliszu w 1940. W akcie zgonu napisano „zastrzelony przez Polaka” (niem. von einem Polen erschossen( (Źródło: APK w Kaliszu, Zespół; Sąd Obwodowy w Kaliszu, Betreffend den Nachlass des Just Emil in Kalisch, Sygn.11/88/0/2/186, [Dotyczy spadku po Emilu Just]-tłum. autorka).

Wiedzę na temat okoliczności śmierci Emila Justa możemy czerpać z kilku źródeł. Pierwszym są zeznania złożone w dniu 06.05.1947 w Państwowym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Kaliszu przez Heinricha Theodora Nolte, ur. 20.07.1906 w Rheine okręg Steindurt, syna Hermana i Elisabeth z d. Riesing, starszego sekretarza kryminalnego Gestapo. 

Wynika z nich, że żandarm Emil Just został zastrzelony 13.09.1940 podczas zajścia kryminalnego przez niejakiego Kaletę. 

O tym fakcie kierownik policji kaliskiej powiadomił placówkę łódzkiej policji, ponieważ wszystkie takie zajścia należało bezzwłocznie meldować do Łodzi. 

W odpowiedzi na to doniesienie, przyszła informacja, że w tej sprawie przyjedzie do Kalisza specjalna komisja, na czele której stanął radca kryminalny von Tesmar. 

W składzie komisji znalazł się też Wilhelm Schönrogge (ur. 06.06.1897) i jeszcze kilku innych funkcjonariuszy. Po dwóch tygodniach komisja skonsultowała się z szefem łódzkiego gestapo dr Geschke. W ich wyniku przybyło do Kalisza 20 funkcjonariuszy, aby aresztować osoby ustalone przez komisję.

„(…) W odwecie policja niemiecka w dniach 5 –7.03.1941 przeprowadziła akcję aresztowań w Kaliszu i w okolicznych miejscowościach. (…) Aresztowanych umieszczono w jako zakładników w więzieniu znajdującym się w budynku byłej szkoły powszechnej przy ulicy 3–go Maja. (…) zostali przewiezieni do kaliskiego więzienia, po czym weszli w skład transportu sformowanego 02.05.1941 do KL Auschwitz oraz transportu 14.05.1942 z Łodzi.

Czy faktycznie Emil Just został zastrzelony przez Polaka? Tak pisze o tym T.Martyn:  

"W dniu 13.09.1940 przy ul. Częstochowskiej obok Czarnej Drogi został zabity SA–man E. Just. Niemieckie plakaty głosiły poszukiwania za Kaletą i Nogą, jako sprawcami mordu. W związku z zabójstwem Emila Justa Niemcy w dniu 14.09.1940 r. aresztowali około dwustu zakładników, których trzymali kilka dni w dawnej octowni przy ul. 3 –Maja, a następnie ponad połowę tych ludzi przekazano do obozów koncentracyjnych. (Źródło; APK, Zespół: Spuścizna T.Martyna.„Okupacyjne tajemnice Kalisza”, Sygn. 11/1241/0/2.6/221. Karta 15-20.) 

O Transporcie do Auschwitz tutaj: Transporty Polaków do KL Auschwitz z Kalisza 2 maja 1941 roku i z Łodzi 14 maja 1942 roku - Repozytorium Uniwersytetu Wrocławskiego

(...) Jak wykazały najnowsze badania oparte na oświadczeniach żyjących do dziś funkcjonariuszy policji niemieckiej, SA–mana Justa wcale nie zabił Kaleta. 

W tej nocy 13.09.1940 był silny wiatr. Just idąc ul. Częstochowską nie usłyszał wezwania żandarma, który chciał go zatrzymać. Zgodnie z niemieckim zwyczajem żandarm strzelił, zabijając Justa na miejscu. Policja niemiecka znała prawdę od początku, lecz wygodniej im było przenieść winę na Polaka, niż przyznać się że niemiecki żandarm bez powodu zabił Niemca. Akurat w związku z innymi sprawami poszukiwali Kaletę, więc zrobili go winnym, licząc że to ułatwi jego ujęcie, lecz ta k heca obróciła się przeciwko nim. Kaleta zaczął naprawdę mordować i znalazł ludzi, którzy go chronili.

Podpis na odwrocie zdjęcia.

Heinrich Theodor Nolte kierował zbiorowymi egzekucjami (7 czerwca 1941 roku w Wolicy oraz 23 sierpnia 1941 roku w Kościelnej Wsi hitlerowcy stracili 44 więźniów z kaliskiego więzienia).

Został aresztowany przez władze amerykańskie, przekazany polskiej prokuraturze. 15.03.1949 został skazany na karę śmierci.

Wg różnych źródeł zmarł w szpitalu więziennym lub został stracony w kaliskim więzieniu 30.10.1948. Cierpiał na gruźlicę.