Folwark Schlösserów. Opatówek. Józefów.

autor: Dominika Pawlikowska

                                                     Folwark Opatówek

W Archiwum Państwowym w Kaliszu przechowywana jest księga ludności folwarku w Józefowie, Opatówek, obejmująca lata 1917-1930. 

Zespół folwarczny usytuowany był w północnej części założenia ograniczonego od północnego wschodu ulicą Cmentarną i od członu rezydencjonalnego oddzielony od 1942 roku ulicą Kaliską. Około 1817-1820 uformowane zostały dwa prostokątne podwórza rozmieszczone symetrycznie, po obu stronach ulicy Szkolnej, z dworem administratora na osi. Wówczas w kierunku południowo-wschodnim od podwórza pierwszego postawiono dwa domy robotników majątkowych połączone murem. Zapewne w końcu XIX wieku powstało trzecie obejście po północno-zachodniej stronie dworu administratora. Obecnie z członów folwarcznego założenia zachowało się podwórze drugie i domy robotników majątkowych natomiast zasadnicza część klasycystycznej zabudowy podwórza pierwszego została bezmyślnie zlikwidowana w latach 80 XX wieku w związku z budową nowych bloków mieszkalnych i powstaniem pawilonu handlowego.

Do tej pory zachował się murowany spichlerz klasycystyczny zbudowany w latach 1817-20, zaadaptowany na sklep meblowy.

Domy pracowników folwarcznych.
Ul. Szkolna 1979r.

Zameldowani w pałacu:

Karol Adolf Schlösser, syn Karola Ernsta Karol Ernest Schlössera, urodził się w 1871 roku w Ozorkowie. 

Jego ojciec Karol Ernest Schlösser był postacią wybitną nie tylko w dziedzinie przemysłu, ale również jako filantrop i działacz społeczny. Urodzony w 1832 roku w Ozorkowie, zmarł w 1881 roku w Opatówku, pozostawiając po sobie trwały ślad w historii Polski. Jego działalność przemysłowa obejmowała nie tylko zakładanie browarów i stadnin koni, ale także współpracę z innymi przemysłowcami w zakupie cukrowni i tworzeniu spółek handlowych. Jego działalność filantropijna była równie imponująca; jako radny miasta Ozorkowa i członek różnych organizacji społecznych, Schlösser angażował się w życie lokalnej społeczności, wspierając ubogich i chorych, finansując opiekę medyczną oraz edukację.

Karol Adolf Schlösser. Księga ludności. APK.

Karol Adolf Schlösser poślubił Zofię z d. Karsch / Karsz urodzoną w Radomiu, córka Theodora Karscha Pałac Karschów i Wickenhagenów – Retropedia Radomia

Mieli dwie córki:

• Irenę Zofię urodzoną w 1905 w Opatówku
• Zofię Helenę urodzona w 1907 w Opatówku

W Opatówku mieszkała z nimi matka Karla Adolfa - Anna Natalia Schlösser ur. w 1843.

Właścicielka posiadłości w Opatówku 
Anna Natalia Schlösser z domu Helbing ur. w 1843.

Mieszkała tu również siostra Karola Adolfa Schlössera baronowa Matylda von Buchholz, wdowa, z dziećmi. Przybyła tu z Warszawy, po śmierci męża Ernesta von Buchholz.

• Adolf Aleksander baron von Buchholz ur. 1896 Warszawa
• Ernest Alfred baron von Buchholz ur. 1902 Ozorków
• Helena Zofia baronówna von Buchholz ur. 1887 Warszawa

baronowa Matylda von Buchholz, wdowa, z dziećmi: Adolf Aleksander baron von Buchholz ur. 1896 Warszawa, Ernest Alfred baron von Buchholz ur. 1902 Ozorków, Helena Zofia baronówna von Buchholz ur. 1887 Warszawa

W folwarku zatrudnieni byli robotnicy, którzy nie pochodzili z Opatówka, chyba że byli kolejnym pokoleniem tu urodzonym. 

nr 2

-Józef Krzanowski ur. 1853, s. Teofila i Wiktorii z d. Brzozowska, obywatel ziemski i Stanisława z d. Izdebska ur. 1873 Żytomierz, c. Stanisława i Marii z d. Orańska, poch. szlacheckie,

nr 3

-Michał Fibakiewicz ur. 1866 Nosków, wyzn. katol., ogrodnik i Nepomucyna ur. 1864 Marchwacz, z d. Kaczmarek, z dziećmi,

-Aleksander Hofman ur. 1843 wyzn. katol., owczarz i Antonina ur. 1851 Chojny, I voto Radaś, z d. Michałek, z dziećmi,

-Anna Wesołek, ur. 1874, c. Stanisława i Agnieszki z d. Kaleta, wyzn. katol., panna, służąca,

-Jan Pieprz ur. 1846 Prusy, s. Pawła i Emmy z d. Kurzawa, wyzn. katol., robotnik i Marianna z d. Kawecka,

-Wojciech Lamek ur. 1888 Stobno, kawaler, robotnik, Cecylia Lamek ur. 1889 Stobno, wyzn. katol., panna, robotnica, Stanisława Lamek ur. 1894 Marjanów, panna, robotnica, Józefa  Lamek ur. 1892 Marjanów, panna, robotnica,

nr 4

-Marcin Szmigielski ur. 1869 Równa, s. Grzegorza i Marianny z d. Zadka, żonaty, wyzn. katol., robotnik i Antonina ur. 1878 z d. Janiak, z dziećmi,

-Katarzyna Jaryszek ur. 1860 folwark Opatówek, c. Kazimierza i Petroneli z d. Kaźmierczak, wyzn. katol, panna, przy bracie,

-Michał Jaryszek ur. 1862 folwark Opatówek, s. Kazimierza i Petroneli z d. Kaźmierczak, wyzn. katol, robotnik  z zoną Marianną ur. 1870 Szczytniki, z dziećmi,

nr 5

-Wincenty Wiśniewski ur. 1866 Opatówek, s. Ksawerego i Marianny z d. Lewandowska, wyzn. katol., kawaler, robotnik

-Magdalena Radna ur. 1821 Zawidowice/Prusy, z d. Derwicka, c. Jana i Julianny z d. Brwionka, wyzn. katol., wdowa, robotnica,

-Tomasz Radny ur. 1846 Pleszew/Prusy, s. Józefa i Magdaleny z d. Derwicka/Derwit, kawaler, robotnik,

-Apolonia Radna ur. 1864, z d. Derucka, c. Marcina i Petroneli z d. Piekarska, wyzn. katol., wdowa, robotnica, z dziećmi,

-Antoni Radny ur. 1900 Łódź, s. Władysława i Apolonii z d. Derucka, wyzn. katol., robotnik i Henryka ur. 1898 Łódź, z dziećmi,

-Ludwik Woźny ur. 1833 Warszew, wyzn. katol., robotnik i Marianna ur. 1842 Zmyślanka, z d. Janik wyzn. katol.,

-Stanisław Woźniak ur. 1877 Opatówek, s. Ludwika i Marianny z d. Janik, wyzn. katol. robotnik i Marianna ur. 1887 Łódź, z d. Filipowicz, z córką,

-Marcin Woźniak ur. 1869 Opatówek, s. s. Ludwika i Marianny z d. Łukowska, wyzn. katol., robotnik i Marianna ur. 1872 Cielce, z dziećmi,

-Maksymilian Leżański ur. 1858 Opatówek, s. Ignacego i Michaliny z d. Gitlewska, wyzn. katol., rzemieślnik, wdowiec, z dziećmi, m.in. :

-Aleksander Leżański ur. 1898 Łódź, s. Maksymiliana i Marianny z d. Nagler, , wyzn. katol., robotnik i Anna  ur. 1890 Łódź, z d. Jadczyk,

-Katarzy6na Pejaś ur. 1857 Marchwacz, wyzn. katol., wdowa, robotnica,

-Józef Jaskuła ur. 1861 Prusy, wyzn. katol., robotnik, z żoną Zofią ur. 1854 Więcław, z synami:

-Antoni Jaskuła ur. 1890 Opatówek, s. Józefa, wyzn. katol., rzeźnik i Walentyna 1894 Stare Miasto, z d. Nowicka, c. Michała  i Marianny z d. Skrzybalska,

-Franciszek Jaskuła ur. 1887 Opatówek, wyzn. katol. krawiec z żoną Walerią ur. 1889 Łódź i córką,

-Marianna Olejniczak ur. 1875 folwark Opatówek, c. Józefa i Julianny z d. Cieplik, wyzn. katol, panna, robotnica,

-Józefa Balcerzak ur. 1846 Tygorów?, z d. Brzezińska, wyzn. katol., wdowa, robotnica,

-Franciszka Ordzińska ur. 1864 Stare Miasto, z d. Bogacz, wyzn. katol., wdowa, robotnica, z dziećmi,

 nr 6

-Władysław Brzeziński ur. 1858 Więcławy, wyzn. katol., robotnik i Leonia ur. 1859 Rydzyń, z córką,

-Marianna Ciszewska ur. 1837 Okolew, z d. Majewska, wdowa, z własnych funduszów, z synem:

-Józef Ciszewski ur. 1869 Borzyków, s. Ignacego i Marianny, przy matce,

-Antoni Przyłęcki ur. 1878 Opatówek, s. Stanisława i Józefy z d. Kordas, wyzn. katol., stolarz i Bronisława ur. 1886 Rusiec, z d. Łaniewska, z synem Czesławem ur. 1907 Łódź, 

-Józef Przyłęcki ur. 1869 Opatówek, s. Stanisława i Józefy z d. Kordas, wyzn. katol., robotnik i Marianna ur. 1870 Warta, z d. Kowalczyk z dziećmi,

-Agnieszka Skalska ur. 1850 folwark Opatówek, c. Marianny, panna, służąca,

-Antoni Bielawski ur. 1846 Winiary, s. Antoniego i Teofili z d. Królikowska, kawaler, gorzelany,

-Jan Gatkowski ur. 1844 Koźminek, wyzn. katol., robotnik,

-Albert Gadera, ur. 1869 folwark Opatówek, s. Mateusza i Franciszki z d. Bieniaszek, kawaler, służący,

-Marianna Nefej ur. 1840 Zajączki, z d. Młynek, wdowa, robotnica,

nr 7

-Andrzej Paluszek ur. 1865 Goszczanów, s. Jana i Petroneli  z d. Bieniaszek, wyzn. katol., robotnik i Stanisława  ur. 1869 Włyń, z d. Okencka, z dziećmi,

nr 8 

-Piotr Szymański ur. 1834 Smardzew , wyzn. katol, wdowiec, robotnik, z dziećmi, m.in.:

-Andrzej Szymański ur. 1879 Sieradz, s. Piotra i Marianny z d. Frontczak, robotnik i Agnieszka ur. 1873 Męka Pańska, z dziećmi,

-Michał Szymański ur. 1870 Łubny, s. Piotra i Marianny z d. Frontczak, robotnik i Helena z d. Mielcarek ur. 1860 Kłocko, z dziećmi,

nr 9

-Paweł Zimny ur. 1847 Godziesze, wyzn. katol., robotnik i Michalina ur. 1853 Radoszewiec, z d. Kwaśniak I voto Golba, z dziećmi, m.in.:

-Antoni Zimny ur. 1899 Łódź, s. Pawła i Władysława ur. 1898 Huta, z synem Henrykiem ur. 1930 Kuchary,

-Stefan Kwaśniak ur. 1885 Czyste i Marianna ur. 1892 Dombrówka pow. wieluński, z dziećmi,

-Tomasz Nefej ur. 1852 Piwonice, s. Franciszka i Marianny z d. Nieborak, wyzn. katol., robotnik i Marianna ur. 1848 Zajączki , z d. Dymarczyk, z dziecmi,

-Klotylda Józefa Nurek ur. 1848 Cienia z d. Melcarek, wyzn. katol., wdowa, wyrobnica, z dziećmi: Marianna ur. 1882 Głaniszew, Antonina ur. 1883 folwark Opatówek, Władysław ur. 1884 Błaszki, Andrzej ur. 1879 Opatówek, Teofila ur. 1887 Wróblew, Kazimierz ur. 1890,

-Ignacy Bzik ur. 1875 folwark Opatówek, s. Jana i Józefy z d. Muchaderska, wyzn. katol., robotnik i Józefa ur. 1876 Rożenno z d. Bąk, z dziećmi,

-Michał Warszowski ur. 1866 folwark Opatówek, s Franciszka i Macjanny z d. Przybył, wyzn. katol., robotnik i Jadwiga ur. 1873 Aleksandria, z d. Pipa, z dziećmi,

nr 10

-Wojciech Pacholski ur. 1857 Łuczyn s. Kunegundy z d. Pacholska, wyzn. katol., robotnik i Franciszka ur. 1847 Borów, z d. Pogorzelec, z dziećmi,

-Andrzej Łuczak ur. 1868 Opatówek, s. Benona i Kunegundy z d., Pacholczyk, wyzn. katol., robotnik i Elżbieta ur. 1866 Petryki z d Talar, 

-Antoni Przybylak ur. 1877 Opatówek s. Michała i Antoniny z d. Woźniak i Katarzyna ur. 1875 Kleczew, z d. Kurzawa, z dziećmi, 

-Teofil Biskupiak ur. 1886 Opatówek wyzn. katol., rzeźnik i Władysława ur. 1883 Dobrzec mały, z d. Jarmicka, z dziećmi,

nr 11

-Franciszek Kasprzakur. 1860 Cienia, s.Walentego i Marianny z d. Pokrzywa, wyzn. katol., robotnik i Michalina ur. 1861 Opatówek, z d. Kościelniak, z dziećmi,

nr 12

-Marianna Jarzembowska ur. 1850 Stok, wyzn. katol., wdowa, robotnica, z dziećmi,

nr 13

-Małgorzata Zaporska ur. 1852 Rajsko, wyzn. katol., panna, robotnica,

-Józefata Rubiś ur. 1847 Winiary, z d. Czyczyczkiewicz, wyzn. katol., wdowa, robotnica,

-Emilia Garzewska ur. 1838 Tykadłó, wyzn. katol., panna, robotnica,

-Karolina Knop ur. 1832 Czarnożyły, z d. Brodzińska, wyzn. katol., wdowa, robotnica,

nr 14

-Walenty Rubiś ur. 1866 Opatówek, wyzn. katol., robotnik i Agnieszka ur. 1866 Zduny, z d. Mańska, z dziecmi,

nr 15

-Józef Stankiewicz ur. 1853 Kościelna wieś, wyzn. katol., robotnik i Marianna ur. 1856 Kamostek, z dziecmi,

nr 16

-Katarzyna Cozaś ur. 1818 Szałe, z d. Szmaja, wyzn. katol., wdowa, robotnica,

- Ignacy Cozaś ur. 1848 Tłokinia, s .Katarzyny i Marcina, wyzn. katol., kawaler, robotnik,

-Rozalia Cozaś, ur. 1851 Tłokinia, panna,

-Marianna Cozaś ur. 1850 Prusy,z d. Gerlach, wyzn. katol., wdowa, wyrobnica, z dziećmi,

nr 17

-Józefa Rygas, ur. 1859 Cienia, z d. Warszowska, wdowa, przy krewnych,

-Józefa Spisz ur. 1842 Trojanów, c. Tomasza i Marianny z d. Dziedzic, wyzn. katol., panna, wyrobnica,

-Antonina Bekier ur. 1838 Tuliszków, z d. Klamecka, wyzn. katol., wdowa, wyrobnica,

-Wojciech Błaszczyk ur. 1821 Prusy, wyzn. katol., wdowiec, dróżnik,

-Tomasz Blaszczyk ur. 1858 Zduny, s. Wojciecha i Jadwigi z d. Wielgosz, wyzn. katol., robotnik,

-Aleksander Malarczyk ur. 1874 Kalisz, s. Barbary Malarczyk, wyzn. katol., robotnik i Józefa ur. 1864 Wrząca, z d. Filipiak, z dziećmi,

-Antoni Stankiewicz ur. 1856 Kościelna wieś, s. Antoniego i Barbary z d. Kuświk, wyzn. katol., robotnik i Marianna ur. 1850 Prusy, z d. Plewa, z dziećmi, m.in.:

-Władysław Stankiewicz ur. 1887 folwark Opatówek i Anna ur. 1878 Słodków, z d. Muszyńska, z dziećmi,

-Karol Świderski ur. 1872 Dzierzbin, wyzn. katol., robotnik i Franciszka ur. 1870 Morawin, z d. Binek, ,z dziećmi,

-Stanisław Stępniewski ur. 1882 Brzeziny, wyzn. katol., robotnik, i Marianna  ur. 1885 Stobno, z d. Łazarek, z dziećmi,

-Antoni Stępniewski ur. 1886 Brzeziny, wyzn. katol., robotnik, i Antonina ur. 1890 Skarszew, z d. Wozniak, z dziećmi, 

-Franciszek Chojnacki ur. 1890 folwark Józefów, s. Jana i Marianny z d. Skurczak, wyzn. katol., robotnik i Franciszka ur. 1888 Bogdanów, z d. Walczak, z dziećmi,

-Julianna Cierpka ur. 1876 Górki Duże, z d. Gietzel, c. Ludwika i Julianny z d. Wendt, wyzn. ewang., wdowa, z dziećmi,

Źródło:

O tym, że właściciel folwarku, zięć Schlössera udzielił schronienia moim dziadkom i gdzie znajdowały się zabudowania folwarczne w Józefowie:

Wirtualne Muzeum. Historia w sepii. : „A było to tak...”. Opatówek. Konrad Wünsche.

Tu są akta w archiwum:

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/zespol/-/zespol/95469?_Zespol_javax.portlet.action=zmienWidok&_Zespol_nameofjsp=jednostki&_Zespol_delta=20&_Zespol_resetCur=false&_Zespol_cur=1